Στις αλλεπάλληλες και πιο οδυνηρές κάθε φορά επικαιροποιήσεις του Μνημονίου, στις απεργίες που παραλύουν τη ζωή της ήδη παγωμένης πρωτεύουσας, στην ανασφάλεια και την αβεβαιότητα, αυτές τις μέρες προστέθηκαν δύο αντιδράσεις, μείζονος σημασίας, καθεμία με το δικό της χαρακτήρα.
Πρώτη, η όλο και συχνότερη εμφάνιση μιας ορισμένης οχλοκρατίας. Ο προπηλακισμός και ο ξυλοδαρμός του βουλευτή Κ. Χατζηδάκη παρήχθη από «ανώνυμους» πολίτες, που διαδήλωναν μπροστά από τη Βουλή. Δεν ήσαν οργανωμένοι, τίποτε δεν ήταν προσχεδιασμένο, δεν υποκινήθηκαν από κανέναν· το πλήθος μετετράπη σε όχλο άμα τη εμφανίσει του βουλευτή. Ο πολιτικός μετετράπη σε αποδιοπομπαίο τράγο και συγκέντρωσε όλη τη συσσωρευμένη οργή, την ανημπόρια, την απόγνωση αλλά και τη μνησικακία των πολιτών, των ίδιων που πιθανόν να έχουν ψηφίσει τους πολιτικούς που τώρα προπηλακίζουν, ή να έχουν χρησιμοποιήσει το πελατειακό δίκτυο προς ίδιον όφελος. Ωστόσο, τώρα, το σοκ της διάψευσης και του κλονισμού των εδραιωμένων ηθών, είναι σφοδρό, η αδυναμία έλλογης αντίδρασης έντονη, ο αποκλεισμός από τις αποφάσεις ολοσχερής, τόσο που η αντίδραση προκύπτει πλέον εκρηκτική, απρόβλεπτη.
Η άλλη μείζων αντίδραση προήλθε από την Εκκλησία της Ελλάδος. Στο κείμενο «Η Εκκλησία απέναντι στην κρίση» (PDF εδώ), που διανεμήθηκε στους ενοριακούς ναούς της επικράτειας, η Ιερά Σύνοδος περιγράφει την κρίση με πολιτικούς και πνευματικούς όρους και ασυνήθιστα δριμεία γλώσσα. “Η χώρα μας φαίνεται να μην είναι πλέον ελεύθερη αλλά να διοικείται από τους δανειστές της…” Η εναρκτήρια διαπίστωση δίνει τον τόνο της παρέμβασης: είναι παρέμβαση δυναμική, αποφασιστική, με ανάληψη πολιτικής ευθύνης.
Το κείμενο είναι περίληψη από πολυσέλιδη εισήγηση, εξαιρετικού πολιτικού ενδιαφέροντος, του μητροπολίτη Σιατίστης Παύλου στην Ιερά Σύνοδο, και ενεκρίθη στις αρχές Οκτωβρίου. Είναι προφανές ότι η Εκκλησία έχει λάβει σαφή μηνύματα από το πυκνό ενοριακό δίκτυο, για την υλική και πνευματική ένδεια των λαϊκών και μικρομεσαίων στρωμάτων, που ζητούν αρωγή από τις ενορίες. Αυτός φαίνεται να είναι ο κύριος λόγος για την παρέμβαση: οι τεκτονικές αλλαγές που αρχίζουν να συμβαίνουν στην κοινωνία, και εξ αυτού η διάθεση να λάβει θέση η Εκκλησία στα νέα συμφραζόμενα. Υπέρ του δοκιμαζόμενου λαού, φυσικά, και μάλιστα με ισχυρή θεολογική θεμελίωση: “Εκκλησία είμαστε όλοι μας και αυτή είναι η δύναμη μας και η δύναμή της” και “Η Εκκλησία του Χριστού έχει λόγο για τη σημερινή κρίσιμη κατάσταση, διότι δεν έπαψε να αποτελεί σάρκα του κόσμου, μέρος της Ιστορίας. Δεν μπορεί να ανέχεται κανενός είδους αδικία, αλλά οφείλει να δείχνει ετοιμότητα για μαρτυρία και μαρτύριο…”
Πέρα από όποιες επιμέρους ενστάσεις, η παρέμβαση της Εκκλησίας φέρει υψηλό πολιτικό συμβολισμό. Για πρώτη φορά, όσο θυμόμαστε, ο λόγος της είναι απερίφραστα υπέρ του λαού και υπέρ της Πολιτείας, αλλά εναντίον της εξουσίας και εναντίον του πολιτικού προσωπικού· και η παρέμβαση δεν υποκρύπτει κάποια προφανή ιδιοτέλεια, απεναντίας περιέχει ρίσκο σύγκρουσης. Ζούμε ιστορικές στιγμές.
12 Σχόλια
Comments feed for this article
21 Δεκεμβρίου 2010 στις 11:05 μμ
Αταίριαστος
Όταν ο Χριστόδουλος επενέβαινε (όποτε και όπως του κάπνιζε) στα της πολιτικής, τον κατακρίναμε (και καλά κάναμε). Τώρα αντιθέτως δεν βλέπω καμία αντίδραση από ιστολόγια που είναι κατά τα άλλα λαλίστατα κατά της Εκκλησίας για ψύλλου πήδημα. Φαίνεται αναγνωρίζουμε στην Εκκλησία το δικαίωμα να επεμβαίνει στην πολιτική μόνο όταν η επέμβασή της είναι σύμφωνη με τη δική μας άποψη.
Επιπλέον: οι κατά του μνημονίου αριστεροί προσάπτουν ως μομφή στους υποστηρικτές του μνημονίου το γεγονός ότι αυτό υποστηρίχθηκε και από τον ΛΑΟΣ. Τώρα οι υποστηρικτές του μνημονίου θα έπρεπε να τους αντιγυρίσουν την σπόντα κατηγορώντας τους ότι συμπράττουν με την Ιεραρχία της Εκκλησίας.
22 Δεκεμβρίου 2010 στις 2:02 πμ
glossator
Η παρέμβαση της Εκκλησίας είναι νομίζω ένα από τα καλύτερα δείγματα οτι η κρίση είναι σε μια βασική της διάσταση κρίση αντιπροσώπευσης. Για πρώτη φορά σε μια τέτοια στιγμή ένα πολύ σημαντικό τμήμα πολιτών νιώθει πως δεν αντιπροσωπεύεται εκεί που λαμβάνονται οι αποφάσεις… Ούτε από τα παλιά κόμματα, ούτε από τα σπαράγματά τους.
Σίγουρα ζούμε ιστορικές στιγμές – το ζήτημα είναι που μας οδηγούν…
22 Δεκεμβρίου 2010 στις 10:22 πμ
Zero Point
Αν θέλουμε κάποια στιγμή να λέμε ότι είμαστε ένα κοσμικό κράτος…γιατί πιο πολύ προς Τουρκία φέρνουμε ώρες-ώρες…καλό θα ήταν να κάνουμε αυτόν τον έρμο το διαχωρισμό επιτέλους. Αυτό συνοπτικά θα σημαίνει ότι η Εκκλησία θα μπορεί να λέει ό,τι θέλει, αλλά θα φέρει τις ίδιες υποχρεώσεις με κάθε άλλο πολίτη ή επιχείρηση σε αυτή τη χώρα.
Δεν είναι η παρέμβαση τόσο της Εκκλησίας που με πειράζει. Δεν λέει ούτε κάτι πρωτότυπο, ούτε απρόσμενο. Ενδεικτική είναι και η αντίδραση εκ μέρους του ΚΚΕ που θεωρεί ότι του τρώει τη δουλειά. Δηλαδή αυτή τη περίοδο για να ακριβολογούμε ΟΛΟΙ τρώνε τη δουλειά του ΚΚΕ!! :-) Με πειράζει, όμως, που η Εκκλησία δεν συνειδητοποιεί ποιος πρέπει να είναι ο πραγματικός της ρόλος και η ευθύνη της απέναντι στο πολίτη με τέτοια κείμενα. Η εκκλησιαστικοί κόλποι ανέκαθεν ήταν συντηρητικότατοι. Απλά ήλπιζα μπας και μπορούσαν τουλάχιστον δεδομένης της πελατειακής απώλειας να γίνουν κομματάκι πιο ειλικρινείς.
22 Δεκεμβρίου 2010 στις 10:46 πμ
Λεωνίδας
Θαρραλέα η στάση σας κ. Ξυδάκη.
Εννοώ να αντιμετωπίζετε την Εκκλησία με στοιχειώδη κοινό νου, σε αντίθεση με πολλούς αναγνώστες σας, αν κρίνω από τα σχόλια στον οικείο τόπο της Καθημερινής.
Ο «αταίριαστος» αναφερόμενος εν γένει σε ιστολόγια σημείωσε: «Φαίνεται αναγνωρίζουμε στην Εκκλησία το δικαίωμα να επεμβαίνει στην πολιτική μόνο όταν η επέμβασή της είναι σύμφωνη με τη δική μας άποψη».
Τούτο πράγματι ισχύει. Ιδίως για τους προοδευτικούς που, για παράδειγμα, υποδέχθηκαν ιδιαίτερα θετικά το άρθρο του Αρχιεπίσκοπου Ιερώνυμου για τις ταραχές του Δεκεμβρίου του 2008, στον βαθμό που πήρε μία αρκούντως προοδευτική στάση.
Η αλήθεια είναι πως ο κ. Ξυδάκης, εκτός αν μου διαφεύγουν κείμενά του, δεν έχει αρνηθεί στην Εκκλησία να παίρνει θέση γύρω από διάφορα πολιτικοκοινωνικά.
Όπως και πολλοί άλλοι, ανεξάρτητα αν συμφωνούν στα περιεχόμενα με αυτά.
Πάντως, για να αναφερθώ στα συγκεκριμένα περιεχόμενα του κειμένου, εκτιμώ ότι υπήρξαν καίρια σε πολλά σημεία.
22 Δεκεμβρίου 2010 στις 11:47 πμ
gritz
Η εκκλησιαστική Ιεραρχία, φυσικά έχει δικαίωμα, εκτός των άλλων, να διατυπώνει απόψεις και περί των εγκοσμίων. Ιδιαίτερα, όταν αφορούν τις συνθήκες ζωής του σώματός της, των πιστών. Δυστυχώς, η Ιεραρχία είχε παραλείψει να πράξει το ίδιο όταν μακροημέρευε η»ανάπτυξη», δηλαδή η φούσκα. Άλλα ήταν γι αυτήν τα φλέγοντα θέματα τότε, καμμιά σχέση με «τα πρός το ζήν». Αλλά το μέρος της κοινωνίας, το αποκλεισμένο από εκείνη την «ανάπτυξη», και τότε υπέφερε. Ως γνωστόν, τα εκατομμύρια «μπλοκάκια» (νέων και μεγαλύτερων) δεν τα έφερε στην Ελλάδα το Μνημόνιο. Και το κυριότερο, ποιός σκεφτόταν τότε ότι η χλιδή των επωφελουμένων ήταν βαρειά υποθήκη, γραμμένη στις πλάτες των ερχόμενων γενεών;
Αλλά γιατί να μεμφθούμε μόνον την εκκλησιαστική Ιεραρχία; Πόσοι είχαν διακρίνει τότε τι κρυβόταν πίσω από ιδεολογήματα περί «ισχυρής Ελλάδας», πίσω από τη μέθη των Ολυμπιακών; Η υπαρκτή Αριστερά μήπως; Πλήν εξαιρέσεων – μνημονεύουμε τον Μιχάλη Παπαγιαννάκη, και μετά το χάος. Εδώ φοβούνται ακόμα να προφέρουν τη λέξη «φούσκα».
Και ιδού, το ΚΚΕ (αυτό το Ελληνικής κοπής και «ανάδελφο», το μοναδικό στην Ευρώπη τουλάχιστον ), έγινε εκτός των άλλων και η «συνείδηση του έθνους».
Φαίνεται ότι πιάσαμε (επιτέλους) πάτο.
22 Δεκεμβρίου 2010 στις 1:12 μμ
Η Εκκλησία απέναντι στη σύγχρονη κρίση | Μέσα Ελλάδα
[…] Ο Νίκος Ξυδάκης καταθέτει την ενδιαφέρουσα άποψή του για την ανακοίνωση της Ιεράς Συνόδου εδώ: https://vlemma.wordpress.com/2010/12/21/poimnio-ochlos/ […]
22 Δεκεμβρίου 2010 στις 4:49 μμ
Ανώνυμος
Η εκκλησία απαγόρευε κάποτε τον δανεισμό (ως τοκισμό του χρόνου) αφού ο χρόνος «ήταν του Θεού». Ακόμα και οι Εβραίοι απαγόρευαν τον δανεισμό μεταξύ τους (δάνειζαν μόνο αλλόθρησκους) και ήταν υποχρεωμένοι σε επτά χρόνια να αποδεσμεύουν τους οφειλέτες τους ανεξαρτήτως της αποπληρωμής του χρέους. Ο χρόνος όμως έπαψε κάποτε να θεωρείται «του Θεού» κι έγινε του ανθρώπου. Του «φτωχού» (που θέλει να γίνει πλούσιος) και του «πλούσιου» (που δεν θέλει να καταντήσει φτωχός). Ο χρόνος υποδουλώθηκε, άρχισε να μετριέται μονοσήμαντα και να τοκίζεται μονοσήμαντα. Αλλά και η εκκλησία έπαψε να είναι «του Θεού» κι έγινε κι αυτή «του ανθρώπου και της εξουσίας του» με αποτέλεσμα να αρχίσει να «ευλογεί» τον δανεισμό. Οι αρχαιοελληνολάτρες Πάπες μάλιστα (της αναγεννησιακής Ευρώπης) απειλούσαν τους δανειολήπτες με αφορισμό, αν δεν μπορούσαν να αποπληρώνουν τα χρέη τους. Έτσι η Αγία Τράπεζα του Θεού, μετατράπηκε σε τράπεζα του Βατικανού ή σε Κεντρική Τράπεζα της Χριστιανικής Ευρώπης με την Ηθική Παράδοση και την σπουδαία Φιλοσοφία…
Τώρα, σε ποια τράπεζα ανήκουμε εμείς, ως χριστιανοί ορθόδοξοι, δεν γνωρίζω…
Αυτό που γνωρίζουμε όλοι μας είναι πως η Ορθόδοξη Εκκλησία μας έχει τεράστια περιουσία που είτε είναι «πνευματική» είτε είναι «υλική» δεν καταφέρνει να μας κάνει να πάρουμε κάποια ανάσα, μέσα στον «ελληνοχριστιανικό» βόθρο που προσπαθούμε να επιβιώσουμε.
22 Δεκεμβρίου 2010 στις 5:29 μμ
Ανώνυμος
Αν καταφέρει ωστόσο να μας κάνει η Εκκλησία μας να ανασάνουμε με τον οποιονδήποτε τρόπο (που της το ευχόμαστε και το αναμένουμε ολόψυχα) νομίζουμε πως θα «φανεί» αυτό. Θα το νιώσουμε, θα το βιώσουμε στο πετσί μας. Θα χτυπάνε χαρμόσυνα οι καμπάνες. Ο κόσμος θα κυκλοφορεί ανέμελος στους δρόμους με το χαμόγελο στο βλέμμα…
(Τα υπόλοιπα που λέγονται… ενόσω δυστυχούμε αιωνίως,,, μπορεί να είναι και για τον …Πάπα!).
Καλή αρχή, αλλά περιμένουμε και το αποτέλεσμα.
Αν ωστόσο, τουλάχιστον εμένα, μου πει η εκκλησία να μην υπακούω σε ανήθικους νόμους, και πως εκείνη θα σταθεί μαζί μου στο εδώλιο και ή θα βγούμε μαζί, ελεύθεροι και νικητές από τη δίκη ή θα μπούμε όλοι μαζί στη φυλακή (που θα’ ναι και μια ευκαιρία για να την αναμορφώσουμε) εγώ από αύριο χαράσσω τον σταυρό στο κούτελό μου, φοράω ράσο και βγαίνω στο δρόμο με την αγιαστούρα.
22 Δεκεμβρίου 2010 στις 7:36 μμ
gritz
Άν προχωρούσε και σε καμμιά μερική «ρευστοποίηση παγίων» ή «ιδίων κεφαλαίων», υπέρ του δεινοπαθήσαντος Δημοσίου και υπέρ του φτωχότερου μέρους της κοινωνίας, θα ακολουθούσα και του λόγου μου με προθυμία.
Αλλά προχώρησα πολύ: Μάλλον θ’ αρκούσε να έπαιρναν πίσω τα bonus της περιόδου 2000 – 2009 των ρασοφόρων managers.
Μαστίγιο στο ναό-οίκο εμπορίου χρειάζεται. Και κλωτσιές, ν’ αναποδογυρίσουν οι «πάγκοι με τις απλωμένες πραμάτειες». Όπως αυτές που έδωσε αλλού, Κάποιος, κάποτε.
23 Δεκεμβρίου 2010 στις 4:14 μμ
Ανώνυμος
Και τι κατάφερε ο άμοιρος που έκανε άνω κάτω τον «οίκο του πατρός του», τον οποίο είχαν μετατρέψει σε «οίκο του εμπορίου» οι ιερείς; Τον σταύρωσαν ζωντανό, ενώ οι πάγκοι με τις απλωμένες πραμάτειες, «καλά» κρατούν από τότε στον Χριστιανικό Κόσμο…
Τέτοιον Χριστιανισμό, τον ζηλεύει ακόμα και ο Βελζεβούλης… Ξεχειλίζει από παντού η «ανθρωπιά»… Δεν ξέρεις από πού να πρωτοβοηθηθείς. Είναι τόσες πολλές οι προσφορές ανθρωπιάς των χριστιανών (ορθοδόξων ή μη) στις μέρες μας, που έτσι και τολμήσεις να τις αμφισβητήσεις …ποιος σε γλιτώνει μετά από την «αμέριστη αγάπη» που έχουν επιδείξει ιστορικά προς τον συνάνθρωπο οι χριστιανοί…
Μπορεί να έκανε αυτή η θρησκεία δύο χιλιάδες χρόνια μέχρι να «ανδρωθεί», αλλά τα έχει καταφέρει μια χαρά νομίζω… Δεν έχουμε παρά να κοιτάξουμε γύρω μας τα αποτελέσματα και να αισθανθούμε περήφανοι…
Και σ’ ανώτερα!
24 Δεκεμβρίου 2010 στις 4:18 μμ
Θεόδωρος Στολτίδης
Δεν είναι καλό σημάδι η ανάμειξη της εκκλησίας στην πολιτική ζωή της χώρας. Όταν μάλιστα επί δεκαετίες εξαργυρώνει ψήφους, σε αθεόφοβους πολιτικούς, για καθαρά υλικά οφέλη και εξουσία. Ας αγωνιστούνε πρώτα για τον διαχωρισμό εκκλησίας κράτους και μετά να συζητήσουμε ότι θέλουν. Δεν μπορεί να είναι και με τον αστυφύλαξ και με τον χωροφύλαξ.
25 Δεκεμβρίου 2010 στις 10:52 πμ
ο δείμος του πολίτη
Γιατί νομίζεις ότι η Εκκλησία δε φοβάται για μειώσεις αποδοχών;