Το στοιχείο που συζητιέται πολύ κατά τις εξεγέρσεις των λαών της Τυνησίας και της Αιγύπτου είναι η χρήση των τηλεπικοινωνιών και των νέων διαδικτυακών μέσων από τους διαδηλωτές. Το Twitter, τα μπλογκ, τα βίντεο, οι φωτογραφίες και οι ανταποκρίσεις στα ποικίλα social media συνέβαλαν στην ενημέρωση του έξω κόσμου, αλλά και στην ενημέρωση και τον συντονισμό των αντικαθεστωτικών διαδηλωτών. Αναμφίβολα. Εξ ου και ο πρωτοφανής αποκλεισμός της Αιγύπτου από τον έξω κόσμο, όταν το πανικόβλητο καθεστώς Μουμπάρακ κατέβασε τους διακόπτες των παρόχων υπηρεσιών Ιντερνετ και κινητής τηλεφωνίας.
Αρκούσε όμως το επικοινωνιακό μπλακ άουτ για να σταματήσει το ποτάμι της λαϊκής οργής; Ή, έστω, για να μη διασπαρούν οι εικόνες της εξέγερσης εκτός συνόρων; Προφανώς όχι. Τα πλήθη εξακολούθησαν να κατεβαίνουν στους δρόμους, να συγκρούονται με τις δυνάμεις του καθεστώτος, να αφήνουν πίσω τους νεκρούς, όλη μέρα και όλη νύχτα. Η έλλειψη Twitter ή SMS δυσκόλεψε, αλλά δεν απέτρεψε την εξεγερσιακή δυναμική. Απεναντίας, απέδειξε, για άλλη μια φορά, το πρωταρχικό στοιχείο της πολιτικής: τη σωματικότητα, την παρουσία στον φυσικό χώρο, την ανακατάληψη του δημόσιου χώρου. Αλλωστε τα αυταρχικά καθεστώτα αυτό ακριβώς ελέγχουν, τον χώρο, και αυτό καταστέλλουν, τα σώματα: με εκτοπίσεις, εξορίες, φυλακίσεις, παρακολουθήσεις, βασανισμούς, φόνους.
Το επικοινωνιακό μπλακ άουτ της Αιγύπτου έδειξε κι άλλα. Δεν έδειξε μόνο τη σημασία των τηλεπικοινωνιών στην υπεράσπιση των δημοκρατικών ελευθεριών. Εδειξε επίσης την τεράστια δυσκολία να ελεγχθούν οι ροές της επικοινωνίας στο σύγχρονο περιβάλλον, την αδυναμία ολοσχερούς λογοκρισίας. Το καθεστώς Μουμπάρακ δεν κατόρθωσε να αποκλείσει παντελώς τη χώρα· πολύ σύντομα ανοίχτηκαν παράπλευρες οδοί, πολύ σύντομα εκδηλώθηκε διεθνής αλληλεγγύη με προσφορά δωρεάν dial-up συνδέσεων, άνοιξαν τα τοπικά δίκτυα δίκτυα wi-fi, έγινε χρήση δορυφορικών συνδέσεων. Τα μηνύματα ταξίδεψαν παντού, μαζί με το μήνυμα “καμία χώρα δεν μπορεί να μείνει στεγανή και βουβή”.
Μια άλλη παράπλευρη οδός τεράστιας σημασίας για τον αραβοϊσλαμικό κόσμο φαίνεται να είναι το Al Jazeera. Το τηλεοπτικό δίκτυο, υπό τον έλεγχο του εμίρη του Κατάρ, λειτουργεί ως καταλύτης και μεγάφωνο της διάχυτης οργής στην Μέση Ανατολή, με μεγάλη επιρροή και απρόβλεπτα αποτελέσματα. Παρά τους διωγμούς και τις απαγορεύσεις, ο αποκαλυπτικός, “κίτρινος” και συχνά πύρινος λόγος του Al Jazeera εισακούεται από κάθε δορυφορικό πιάτο, σε πολυκατοικίες, καλύβες και τσαντίρια.
Το μπλακ άουτ της εξέγερσης διδάσκει στα ακροατήρια των δυτικών δημοκρατικών χωρών μερικά πράγματα που εθεωρούντο περίπου αυτονόητα, αλλά δεν είναι: η ελευθερία έκφρασης δεν είναι αυτονόητη, η ελεύθερη επικοινωνία δεν είναι αυτονόητη, η σωματική διάσταση της δημοκρατίας δεν είναι ξεπερασμένη, είναι πρωταρχική. Η δημοκρατία δεν κατακτάται στο Facebook. Και η δίψα για ελευθερία είναι μεταδοτική.
5 Σχόλια
Comments feed for this article
1 Φεβρουαρίου 2011 στις 2:24 πμ
Οδυσσέας Στεριανός
Το σχόλιό μου δε σχετίζεται ευθέως και άμεσα με το κείμενο, αλλά αφορά τους πρόσφυγες στην Ευρώπη από μη δημοκρατικά καθεστώτα και τον προϊόντα εκφασισμό του λόγου των ευρωπαϊκών μέσων ενημέρωσης.
Ειλικρινά αναρωτιέμαι, κύριε Ξυδάκη, πώς είναι δυνατό να εξακολουθήσετε να προσφέρετε την αισθητική του βλέμματός σας και την αποκαλυπτική κοινωνιολογία σας (εσείς και δύο-τρεις άλλοι αρθρογράφοι) στον όμιλο της «Καθημερινής’ μετά το editorial της περασμένης Κυριακής και το αποψινό κεντρικό δελτίο ειδήσεων στο ΣΚΑΪ.
1 Φεβρουαρίου 2011 στις 10:03 πμ
ο δείμος του πολίτη
Το Αλ Τζαζίρα όσο και να είναι ελεγχόμενο δεν μπορεί να μη λάβει υπόψη του τη λαϊκή οργή. Από την άλλη σίγουρα η δημοκρατία ή ο,τι τέλος πάντων έρθει δε θα είναι αποτέλεσμα των κοινωνικών δικτύων, αλλά του ίδιου του λαού. Και στο κάτω κάτω της γραφής πόσοι είναι τέλος πάντων οι χρήστες διαδικτύου στην Αίγυπτο και κατά πόσο μπορούν να συγκριθούν με τις μάζες που γέμισαν τους δρόμους;
2 Φεβρουαρίου 2011 στις 1:07 μμ
Αναστασία Σ.
Τα πλήθη των διαδηλωτών δεν εγγυώνται καμιά πραγματική επανάσταση. Για να γίνει μια εξέγερση επανάσταση και όχι το εφαλτήριο για ένα χειρότερο καθεστώς από αυτό που καταρρέει, χρειάζονται δημοκρατικές διαδικασίες, λόγος, διάλογος, οργάνωση, συμμετοχή προσώπων και όχι μάζας. Ναι, το διαδίκτυο και οι επικοινωνίες μπορούν να συνεισέρουν σ΄αυτή την κατεύθυνση. Να βοηθήσει τους πολίτες να ενημερωθούν,να οργανωθούν και να συμμετέχουν στη νέα κατάσταση.
2 Φεβρουαρίου 2011 στις 5:10 μμ
notmyemail
Μερικές παρατηρήσεις
Ο αγώνας του Αιγυπτιακού και όχι μόνο λαού δεν νομίζω πως είναι απλά για την ελευθερία γενικά και αόριστα. Αλλά για το ψωμί, για τα τρόφιμα, για τα πολιτικά και συνδικαλιστικά δικαιώματα.
Με τα καθεστώτα σε Αίγυπτο – Τυνησία είχαν πολύ καλές σχέσεις και η ΗΠΑ και η ΕΕ και το ΔΝΤ. H Αίγυπτος αποτελεί τον ένα από τους ποιο δυνατούς πυλώνες της Δύσης στην Μ.Ανατολη. Και έπαιρνε μεγάλη οικονομική βόηθεια από τις ΗΠΑ. Αν καταρέψει θα έχουμε αλλαγή στη γεωπολιτική κατάσταση όχι μόνο της περιοχής αλλά συνολικά της Μ.Ανατολής.
Για Τυνησία: Δείτε στο παρακάτω video τον Στρος Καν να μιλά με τον Μπεν-Άλι. Nομίζω πως ο Μπεν Άλι παρασημοφορεί τον Στρος Καν. Το video κυκλοφορεί στο διαδίκτυο και έχει τίτλο «Tynisia economic success» http://www.youtube.com/watch?v=TyRPQMANnEo
Εδώ από το CNN όπου εκθειάζεται το «οικονομικό θαύμα» της Τυνησίας
Τώρα που ο λαός κατέβηκε στους δρόμους, δεν θα μπορέσουν να τον «μαζέψουν».
Οπότε ως πρώτη επιλογή θα υπάρχει παραπέρα «σκλήρυνση», μέσω και «κοινωνικών αυτοματισμών» (δηλαδή των οπάδων του καθεστώτος Μουμπάρακ).
Η δεύτερη πιθανότητα είναι να έρθει στην εξουσία ένας περισσότερο διαλλακτικός σε στυλ Ερτογάν που θα αφήσει σχεδόν αμετάβλητη την εξωτερική πολιτική της Αιγύπτου. Που αυτή την στιγμή είναι το επικρατέστερο «σενάριο».
Ομως υπάρχει και μία πολύ μικρή πιθανότητα, ο «απρόβλεπτος παράγοντας» της λαϊκής, εξέγερσης. Και όχι μόνο στην Αίγυπτο, αλλά σε όλες σχεδόν τις χώρες της Β.Αφρικής και σε μερικές της Ασίας. Ο οποίος σε συνδιασμό με την βλακεία – αλλαζονεία-αυταρχικότητα των καθεστώτων μπορεί να βγάλει και «τρίτο σενάριο» στην Αίγυπτο. Ο φτωχός κόσμος τώρα πλέον δεν φοβάται. Οι προλετάριοι δεν έχουν να χάσουν παρα μόνο τις αλυσίδες τους που θα έλεγε και ο Μαρξ
Ερώτηση: Διαγράφηκε ο Μουμπάρακ από την Σοσιαλιστική Διεθνή; Πάντως ο Μπεν Άλι διαγράφηκε(αφού έπεσε από την εξουσία)
υ.γ.Ο φτωχός κόσμος δεν αρκείται σε οικονομικούς δείκτες όταν δεν έχει ούτε ψωμί να φάει. Όπως λέει και ένα σύνθημα σε τοίχο: Νικά η ταξική πάλη; Ρώτα τον Μπεν Άλι
@Κυρία αναστασία
όταν υπάρχουν χώρες με τόσο αυταρχικά καθεστώτα, τόση πείνα, τόσοι νεκροί στις διαδηλώσεις σε Αίγυπτο και Τυνησία, για ποιες δημοκρατικές διαδικασίες και για ποιο διάλογο μας λέτε;
3 Φεβρουαρίου 2011 στις 3:49 μμ
Η δημοκρατία δεν κατακτάται στο Facebook | UDemand
[…] ΠΗΓΗ This entry was posted in ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ. Bookmark the permalink. ← Νομική προσέγγιση για τα διοδια. LikeBe the first to like this post. […]