Είδα βλέμματα σκοτεινιασμένα και πρόσωπα κατηφή, δεν αναγνώριζα τους συγγενείς και φίλους, που τους ξανάβλεπα από το καλοκαίρι. Στην παλιά γειτονιά μου, τα μαγαζιά κλειστά, τα καφενεία βουβά. Τρόμαξα. Και ντρεπόμουνα να πω ότι δεν αντιμετωπίζω προβλήματα, ότι η δουλειά μου πάει καλά…
Αυτή την Ελλάδα είδε ο Ελληνας από τις ΗΠΑ τον Δεκέμβριο του 2011. Παρόμοιες εντυπώσεις αποκομίζουν όσοι Ελληνες έρχονται απ’ έξω και βλέπουν την κατάσταση από απόσταση, σαν παρατηρητές. Βλέπουν αυτό που δεν μπορούμε πια να δούμε εμείς, επειδή το νιώθουμε, επειδή το πράττουμε· επειδή δεν μπoρούμε να δούμε τους εαυτούς μας. Οι απ’ έξω μεταφέρουν επίσης την πικρή αίσθηση ψυχρότητας, δυσπιστίας, κάποτε οίκτου, από την επαφή με αλλοεθνείς, κυρίως Ευρωπαίους. Ο Ελληνας αντιμετωπίζεται σαν φτωχός συγγενής που ζητάει δανεικά, μίζερος, οκνηρός, ανεπρόκοπος, πονηρός, ίσως και άτυχος, μα σε κάθε περίπτωση ηττημένος.
Απέναντι σε αυτό το νέο στερεότυπο ήττας και αποτυχίας, ο Ελληνας τι έχει να αντιπαραθέσει; Τη λαμπρή ιστορία, την κουλτούρα, την παράδοση. Δεν πιάνει. Την διεθνή συγκυρία κρίσης και χρέους, τη συστημική ασθένεια της ευρωζώνης και της Ε.Ε. Ούτε αυτό πιάνει. Η στερεοτυπική προπαγάνδα σε λιγότερο από δύο χρόνια κατέφαγε το συμβολικό κεφάλαιο της Ελλάδας, όσο είχε συγκροτηθεί τις τελευταίες δεκαετίες της δημοκρατικής και ευρωπαϊκής πορείας, με δυο-τρεις μηντιακές επιτυχίες του αφρού μάλιστα, το 2004.
Το χειρότερο όμως είναι ότι τη συκοφάντηση και την απαξίωσή μας, αφενός, την προκάλεσαν Ελληνες, με πρώτον τον πρώην πρωθυπουργό Γ. Α. Παπανδρέου: στις απαρχές της κρίσης, διέσυρε τον ίδιο του το λαό που τον εξέλεξε, περιγράφοντάς τον συγκαταβατικά ως διεφθαρμένο, ενώπιον των κατάπληκτων ξένων ηγετών. Προσπαθούσε να αποσείσει από πάνω του την ιστορική ευθύνη για ό,τι φούσκωνε σαν κύμα; Αισθανόταν περισσότερο μέλος της διεθνούς ηγετικής ελίτ παρά μέλος του “καθυστερημένου” ελληνικού λαού; Ηταν ασυγχώρητα αφελής; Ηταν ανίκανος να σταθεί και να φερθεί σαν ηγέτης-πατέρας; Πολλές ερμηνείες μπορούν να δοθούν, το γεγονός όμως παραμένει ένα: η συμπεριφορά του πρώην πρωθυπουργού έπληξε ανεπανόρθωτα τη χώρα σε μια κρίσιμη στιγμή. Στο μέτρο μάλιστα που αυτή η αυτοσυκοφάντηση χρησιμοποιήθηκε εν συνεχεία από τους Ευρωπαίους συνομιλητές του Γ. Παπανδρέου κατά κόρον, για να μετατραπεί σταδιακά η Ελλάδα σε μαύρο πρόβατο της Ευρώπης, μπορούμε να μιλάμε πλέον για εκ μέρους του προδοσία της λαϊκής εντολής και της εθνικής αξιοπρέπειας.
Η κρίση αποκαλύπτει ανθρώπους και ιδεολογίες. Δεν ήταν μόνο ο Γ. Παπανδρέου που έξω ντρεπόταν για τους συμπατριώτες του και τους λοιδορούσε. Κι άλλοι υπουργοί της μοιραίας κυβέρνησής του, μερικοί εκ των οποίων παραμένουν, είχαν παρόμοια συμπεριφορά: στους έξω έκλειναν το μάτι ότι συμφωνούν για το χάλι της χώρας, αλλά πώς να πείσουν τους ιθαγενείς; Ακολούθως στους ιθαγενείς είτε έκαναν κήρυγμα υπέρ αναγκαστικής προσαρμογής στις απαιτήσεις των έξω, είτε δεν έλεγαν τίποτε για να μην έχουν πολιτικό κόστος. Αλλοτε πάλι διάφορα αιματηρά πλην αδικαιολόγητα μέτρα φορτώνονταν στην τρόικα, ενώ η έμπνευση και εφαρμογή ήταν εγχώριας προέλευσης: Αφού το απαιτεί ο ξένος, τι να κάνουμε, να ρισκάρουμε τη δόση για τις συντάξεις;
Σταθερό μοτίβο σε αυτή τη διαδικασία ηθικής ερείπωσης της χώρας ήταν και είναι η πλήρης αποφυγή της ευθύνης, η παραμονή στην εξουσία με κάθε τρόπο, ακόμη κι αν έχει κατεδαφιστεί το κράτος, και τέλος η πνευματική και ψυχική υποτέλεια της κυβερνώσας ελίτ, στο όριο της εθελοδουλίας.
Δεύτερη, και σημαντικότερη ίσως, συνέπεια από τη διαδικασία ηθικής απαξίωσης και κατασπατάλησης του συμβολικού κεφαλαίου, είναι η εσωτερίκευση της ενοχής. Ο ελληνικός λαός, σε κατάσταση διαρκούς σοκ, βομβαρδισμένος από συνεχείς περικοπές εισοδήματος, φόρους, περιστολή των κοινωνικών υποδομών, βομβαρδισμένος και επικοινωνιακά, έφτασε να πιστέψει όλα όσα του προσήπταν, αδιακρίτως. Και τα ενδόβαλε. Και τα ενσωμάτωσε ως δική του αμαρτία και ως δική του παρεκκλίνουσα συμπεριφορά, ως κυτταρική ανωμαλία, ως εθνικό ιδεότυπο. Ειδικώς για τη διαφθορά και τη χλιδάτη διαβίωση υπεράνω των δυνάμεων του, ο ελληνικός λαός άκουσε, και εν πολλοίς αποδέχθηκε παρότι επίσης εξοργίστηκε, την παγκάλειο απόφανση “μαζί τα φάγαμε”. Μια καθολική εξήγηση για μια σειρά μερικών γεγονότων ― άρα μια ισοπεδωτική εξήγηση. Τούτη η απόφανση ήταν ο κορυφαίος χειρισμός για διάχυση της ευθύνης σε όλο το κοινωνικό σώμα, έτσι ώστε διασπειρόμενη να αραιώσει, να διαλυθεί και να σφραγίσει όλους με τη συλλογική ενοχή. Ολοι ένοχοι, κανείς ένοχος.
Σπατάληση συμβολικού κεφαλαίου, αυτοσυκοφάντηση από στόματα ηγετών, διάχυση ευθυνών, συλλογική ενοχή, υποτέλεια, διγλωσσία, εσωτερίκευση της ενοχής από την κοινωνία. Κάπως έτσι φτάσαμε στην σημερινή ηθική ερείπωση και την εθνική κατάθλιψη. Και αντί να κοιτάμε πώς θα διορθώσουμε τα πολλά και δομικά σφάλματα, πώς θα μετασχηματίσουμε την πολιτική σκηνή με δημιουργική καταστροφή, πώς θα ανατάξουμε την οικονομία και τη χώρα, σπαταλιόμαστε σε μια άγονη καζουϊστική, κατηγορώντας εαυτούς και αλλήλους· βιώνουμε μια καμπή σαν τελειωτική ήττα.
5 Σχόλια
Comments feed for this article
11 Δεκεμβρίου 2011 στις 4:34 πμ
ram
Όταν σε πιάνει αυτή η καταθλιψοθέαση, δεν παλεύεσαι με τίποτα.
11 Δεκεμβρίου 2011 στις 4:21 μμ
christina
Ο ‘Ελληνας έχει να αντιπαραθέσει το εξής:
«‘Αντε πάλι, φτου κι απ’την αρχή»
Δε μπορώ να θυμηθώ ιστορική συγκυρία που να τα πηγαίναμε καλά και να μην κάναμε κάποια βλακεία (πόλεμος, ανατροπή, παραμύθιασμα) και να τα τινάζαμε όλα στον αέρα, βρίσκοντας μετά ένα πολιτικό μαύρο πρόβατο για να του το φορτώσουμε.
Δεν ξέρω τι συνέβαινε στις Βρυξέλλες ή αλλού, ξέρω όμως ότι πολλά από τα όπλα με τα οποία μας πολέμησαν σε αυτήν την κρίση τους τα δώσαμε εμείς οι πολίτες (και όχι οι εκπρόσωποί μας) με τα γραπτά και τα λεγόμενά μας και μετά τα πήρε ο ‘σοβαρός’ Τύπος τους και τα κέντησε, δίνοντας πάτημα στα κοινοβούλιά τους.
Το χρέος δεν το δημιούργησαν πέντε βιβλία που πήρα από το amazon με πιστωτική. Το δημιούργησαν άχρηστες αγορές και γελοιωδώς παιδιάστικες συμφωνίες και συμβόλαια των κρατικών φορέων. Δε νοιώθω καμία ενοχή που δεν έκρυψα τα δεδουλευμένα μου σε μασούρια στο στρώμα. Τα νοσήλεια και τις σπουδές μας τις πλήρωσαν οι φόροι των γονιών μας και τις συντάξεις τους θα τις πλήρωναν οι δικοί μας φόροι, αν δε μας τους έκλεβε η ‘κρίση’.
Μας έχει τυφλώσει το άγχος του τι θα πούνε οι ξένοι και μη μας πει συντηρητικούς ο γείτονας και δε βλέπουμε ούτε λακούβες ούτε φανάρια. Μας νοιάζει που μας λένε οι Γερμανοί τεμπέληδες και δε μας νοιάζει που μια βδομάδα το μήνα δεν έχουμε τρόπο να πάμε να δουλέψουμε.
Μας νοιάζει μην πούμε κάτι σκληρό και πληγωθούν μερικά φαντάσματα του παρελθόντος και δε μας νοιάζει που μας έχουν αποκλείσει από τη μισή πόλη με το έτσι θέλω και απολύεται κόσμος γιατί δε μπορούμε να πλησιάσουμε σε μαγαζί ακόμα κι αν έχουμε ένα δυο ευρώ.
Με τις μούντζες δεν ψήνεται ψωμί.
12 Δεκεμβρίου 2011 στις 2:11 πμ
Ανώνυμος
«Απέναντι σε αυτό το νέο στερεότυπο ήττας και αποτυχίας, ο Έλληνας τι έχει να αντιπαραθέσει;»
Oι Έλληνες (όχι οι γενότσαροι, ο πασάδες και τα λαμόγια) έχουν να αντιπαραθέσουν πως ως στερεότυπο, αναγνωρίζουν μόνο αυτό της κτηνώδους καταπίεσης και απανθρωπιάς, αυτών που ενώ είναι αδίστακτα κτήνη που κρύβονται πίσω από τους νόμους-υπονόμους τους, επιμένουν να διαδίδουν μέσω των έμμισθων λακέδων τους πως τα έμμεσα ή άμεσα θύματα της κτηνωδίας τους, είναι εγκλωβισμένα στο στερεότυπο της ήττας και της αποτυχίας.
Έχουν να αντιπαραθέσουν, πως είμαστε λαός αξιοπρέπειας: http://www.lygeros.org/lygeros/8200-gr.html
12 Δεκεμβρίου 2011 στις 5:17 πμ
κώστας δ
Πέφτετε στη λογική Πάγκαλου. Η οποία -ειρήσθω εν παρόδω- σχηματοποιείται στη φράση «όλοι ένοχοι, κανείς ένοχος» αλλά το υποκείμενο είναι άλλο κάθε φορά: όλοι ένοχοι (εσείς), κανείς ένοχος (εγώ). Επιχειρείτε να πολλαπλασιάσετε το «εσείς» («εμείς») γράφοντας: «…αντί να κοιτάμε πώς θα διορθώσουμε τα πολλά και δομικά σφάλματα, πώς θα μετασχηματίσουμε την πολιτική σκηνή με δημιουργική καταστροφή, πώς θα ανατάξουμε την οικονομία και τη χώρα, σπαταλιόμαστε…» ενώ διακρίνετε ξεκάθαρα ότι οι εφαρμοζόμενες πολιτικές αποδεκατίζουν το «εμείς» σε σημείο ο «σώζων εαυτόν σωθήτω». Όλοι αυτοί οι ξεφτιλισμένοι και αλιτήριοι ηγέτες ξέχασαν ότι σε παρόμοιες συνθήκες, το πλέον εύκολο είναι να εκκολάπτονται λογικές «σωτηρίας του κόσμου». Ο Χιτλερόπουλος, ο Χιτλερίνι, ο Ο’ Χίτλερ κ.λπ. εκκολάπτονται αυτή τη στιγμή σε διάφορες ευρωπαϊκές γωνιές και η μις Πίγκυ χαριεντίζεται με τον κλόουν μπροστά στους αυλικούς της. Υπάρχουν πολλοί «εμείς» κύριε Ξυδάκη. Υπάρχουν οι «εμείς» που γίνονται «εγώ», οι «εμείς» και οι «εσείς». «Εμείς» σημαίνει εξάλειψη των «εγώ», που σημαίνει ότι η πυραμίδα θα ξηλωθεί από τον πρώτο πάνω-πάνω που θα δηλώνει, θα λέει και θα πράττει τα «μη εμείς». Παραδόξως, το ανδροειδές με φωνή πρωθυπουργού, σχημάτισε κυβέρνηση «εμείς». Το θέμα είναι αν το έκανε από επιλογή ή υπέκυψε σε πιέσεις. Αυτό το ζήτημα είναι καταλυτικό.
13 Δεκεμβρίου 2011 στις 6:37 πμ
Η εσωτερίκευση της ήττας | Σχολιαστές Χωρίς Σύνορα
[…] https://vlemma.wordpress.com/2011/12/10/esoterikeusi-ittas/ Share this:Μοιραστείτε τοFacebookTwitterEmailDiggStumbleUponRedditPrintLike […]