Η ζαριά του Γ. Α. Παπανδρέου αιφνιδίασε και αποδιοργάνωσε. Τον ελληνικό λαό σίγουρα, ίσως και τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. Ενεργώντας ως παράφρων μεταβλητή, ο απομειωμένος πρωθυπουργός μιας χώρας διεφθαρμένων με απομειωμένο πλην άβάσταχτο χρέος, τροφοδότησε επικά πρωτοσέλιδα και τηλεοπτικά δελτία, άλλαξε την ατζέντα του G20, αιφνιδίασε τα κόμματα και, κυρίως, κεραυνοβόλησε τον ελληνικό λαό ζητώντας του να απαντήσει σε ένα εκβιαστικό δίλημμα και να αναλάβει την ιστορική ευθύνη των μελλουσών γενεών. Σε ένα δίλημμα στο οποίο ο ίδιος δεν κατόρθωσε να απαντήσει, αν υποθέσουμε ότι το έθεσε.
Οπωσδήποτε υπάρχει ένας τρελός χρονισμός στις κινήσεις του Γ. Α. Παπανδρέου: τα έκανε όλα ανάστροφα. Πρώτα μετέτρεψε το χρέος σε αβάσταχτο, αντάλλαξε το χρέος με ελευθερία, έκανε μυστική διπλωματία, είπε ψέματα, μισές αλήθειες, δημαγώγησε, σχεδόν περιφρόνησε τη λαϊκή βούληση, και κατόπιν, όταν απέτυχε σε όλους τους αυτοσχεδιασμούς του, εστράφη στο λαό και του ζήτησε συμμετοχή, βούληση και ευθύνη· και μόνο τότε θυμήθηκε ότι μπορεί να διαπραγματευθεί με τόλμη. Αλλά τώρα, τυπικά, έχει κάψει πολλά χαρτιά. Και κυρίως έχει κάψει το λαό του: τον έκανε πένητα, αναξιοπρεπή και έξαλλο, απεγνωσμένο ― και μάλλον δεν το αντιλαμβάνεται καν. Ισως ποτέ δεν αντελήφθη αυτό τον δύστροπο, κυκλοθυμικό λαό, τις πλούσιες αμφίστομες παραδόσεις ηρωισμού και ποταπότητας, το φιλόσοφο λόγο του, το αίσθημα του δίκιου και της ελευθερίας,τις εικονίσεις τους στη δημώδη και τη λόγια ποίηση. Ισως ποτέ δεν κατάλαβε σε ποια βαθιά ιστορική κοινωνία ζούσε, ένας πολίτης της open society ο ίδιος. Ισως πάλι να νόμισε ότι Ελλάδα ίσον ΠΑΣΟΚ ― αυτό που μίσησε και το εξουσίασε ως πρίγκηψ.
Κάθε άνθρωπος πιστεύει ενδομύχως στα θαύματα· κι αν βρίσκεται υπό πίεση, πολύ περισσότερο. Καθώς η λιτότητα, οι φόροι και η φτώχεια σκέπαζαν ανά κύματα τους Ελληνες, η πίστη στο θαύμα δυνάμωσε: κάτι θα συνέβαινε, μια σωτήρια επέμβαση, ένα Ναυαρίνο, η Υπέρμαχος Οδηγήτρια στα τείχη εναντίον των Αβάρων, κάτι, και η ζωή θα επέστρεφε στον περασμένο ρυθμό, ίσως ψαλιδισμένη, αλλά όχι ριζικά άλλη, όχι τρομακτικά άλλη. Η ρουτίνα είναι το αποκούμπι της ζωής.
Ακόμη και η κρίση φτιάχνει τη δική της ρουτίνα. Οι άνθρωποι προσαρμόζονται, ζαρώνουν, φυλάγονται, αλλάζουν στρατηγικές επιβίωσης. Αντιλαμβάνονται αλλιώς τον χρόνο: όσο πυκνώνει ο χρόνος, τόσο επιταχύνουν οι άνθρωποι τις αντιδράσεις τους. Κι αρχίζουν να βλέπουν άλλη τη ζωή, τις αξίες της, τα χρειώδη.
Το δημοψήφισμα Παπανδρέου φέρνει τρόμο διότι ανατρέπει ακόμη και τη ρουτίνα της κρίσης. Διότι πυκνώνει αφόρητα τον χρόνο,την υλικότητά του, τόσο πολύ που ο χρόνος καταρρέει μέσα σε μια μαύρη τρύπα. Ετσι το αισθάνεται ο κόσμος, ο ήδη εξουθενωμένος από τις αλλεπάληλλες, συνεχιζόμενες ανατροπές, τη διαρκή συρρίκνωση του μέλλοντος. Ωστόσο η παράφρων μεταβλητή του Γ. Α. Παπανδρέου μπορεί να κρύβει το θαύμα. Οχι με την έννοια της ακαριαίας σωτηρίας, ούτε καν της βραχυμεσοπρόθεσμης. Αλλά με την έννοια ότι απότομα, βίαια, φέρνει το μέλλον πιο κοντά μας ― πέραν του καλού και του κακού. Απλώς, φέρνει το μέλλον εδώ, στο παρόν, με έναν σπασμό, που μπορεί να είναι σπασμός ωδίνης, μπορεί να είναι σπασμός βαθύτερου άλγους, οπωσδήποτε όμως δεν είναι ο ύστατος σπασμός: ένας λαός, μια χώρα, μια διάρκεια, σαν της Ελλάδας, δεν τελειώνουν έτσι, με έναν σπασμό, με ένα δίλημμα, μια ασθένεια, όσο βαριά κι αν είναι. Ναι, βεβαίως, λαοί μεσουράνησαν και έσβησαν παλαιότερα, και τους θυμούνται μόνο οι ειδικοί ιστορικοί, αλλά δεν είναι αυτή η περίπτωση τώρα: ενδεχομένως να βιώνουμε την αρχή του τέλους του ελληνισμού, όπως τον γνωρίσαμε και τον ζήσαμε, με εκλάμψεις και υφέσεις, ενδεχομένως να πορευόμαστε προς μια ετέρα μορφή ελληνικού βίου, εν Ελλάδι και αλλαχού, αλλά σε καμία περίπτωση δεν είναι το τέλος. Δεν υπάρχει τέλος. Υπάρχουν ρήγματα και τομές, φαράγγια, αλλά και πάντα μια όχθη απέναντι, ένα Βορειοδυτικό Πέρασμα.
Η απειλή αιφνίδιας κατάρρευσης μπορεί να είναι το θαύμα. Δηλαδή, να είναι το τέλος της πίστης στο θαύμα και η βίαιη επαναφορά στην πίστη στον εαυτό, η επαναφορά στην αυτοπεποίθηση, στην ευθύνη, στην ιστορικότητα. Και η εκτόξευση στην ώριμη παγκοσμιοποίηση.
εικόνα: ALEKSANDRA WALISZEWSKA
9 Σχόλια
Comments feed for this article
6 Νοεμβρίου 2011 στις 4:47 μμ
Ανώνυμος
1.Ενώ το παράδοξο, είναι αναπόσπαστο στοιχείο του αληθούς με τρόπο που η αντίφαση να ενέχεται στο πραγματικό (ιδωμένο εκ του αληθούς), αληθές και πραγματικό είναι δυο εντελώς διαφορετικές πηγές γνώσεως. Αυτό που νοούμε ως πραγματικό, οφείλει να διέπεται από νόμους που η νόηση θέτει/αναζητά απριόρι σε οτιδήποτε και που όταν τους επαληθεύσει (με τη στενή έννοια) σε αυτό, το ονομάζει πραγματικό. Αληθές (με την ευρεία έννοια), είναι η συνειδητοποίηση πως δεν είναι τα πάντα πραγματικά, ενώ μπορούν κάλλιστα να υφίστανται δίχως να είναι δυνατόν να εφαρμόζονται επί αυτών οι νόμοι της όποιας «πραγματικότητας». Πραγματικό και αληθές, είναι δυο διαφορετικές τάξεις αντίληψης, όπου η πρώτη, ενέχεται στη δεύτερη όπως ακριβώς η γραμμική αντίληψη του Ευκλείδη, ενέχεται στην μυθολογική/κβαντική/σφαιρική αντίληψη με τρόπο που ενώ η δεύτερη κατανοεί την πρώτη και την υπερβαίνει, η πρώτη, θεωρεί ως μη πραγματική τη δεύτερη. Ή ακόμα, όπως ο ορθολογισμός ενέχεται στην ποιητική σκέψη, με τρόπο που μόνο αν ανιχνεύσει σε αυτήν το ορθολογιστικό αντίστοιχό της, δύνανται να την κατανοεί, ενώ η ποιητική σκέψη, δύναται να κατανοεί άνετα την πραγματική στενωπό του ορθολογισμού και να τoν υπερβαίνει αρθρώνοντας επιπλέον τη γλώσσα του αληθούς, αλλά μη πραγματικού.
6 Νοεμβρίου 2011 στις 4:48 μμ
Ανώνυμος
2.Το ότι μια πράξη απορρίπτεται από την ίδια την «πραγματικότητά» της, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν ενέχεται στο αληθές. Για παράδειγμα, η πράξη του Σωκράτη να πιεί το κώνειο, αποβάλλεται από την πραγματικότητα που πασχίζει να ανατρέπει την αδικία των νόμων, ως ακριβώς, πράξη τυφλής υποτέλειας στην αδικία των νόμων. Η αλήθεια της πράξης του Σωκράτη, όμως, υπερβαίνει αυτή την πραγματικότητα, μέσω του παράδοξου κατά το οποίο οι όποιοι νόμοι (ακόμα και οι «φυσικοί νόμοι» της επιβίωσης) εκμηδενίζονται μπροστά στην ελεύθερη βούληση του ανθρώπου να τους υπερβαίνει, παίζοντας μαζί τους και διακωμωδώντας τους, ακόμα και όταν το τίμημα είναι η ίδια η ζωή του.
Έτσι ακριβώς και η πραγματικότητα μιας πράξης ενός «βλάκα» (κατά τα κοινώς και διεθνώς λεγόμενα) πρωθυπουργού, που τον αποβάλλει από το πραγματικό πολιτικό γίγνεσθαι, δε σημαίνει πως δεν είναι μια αληθής πράξη που υπερβαίνει την όποια πραγματικότητα, έστω και εκ (πραγματικής) συμπτώσεως/αναλαμπής η οποία με το που έλαμψε, αναστάτωσε στιγμιαία τα πάντα, για να βυθιστεί ξανά στο πραγματικό σκοτάδι. Ωστόσο, η πραγματικότητα, είναι κάπως διαφορετική μετά από αυτή την αντί-πραγματική αναλαμπή!
6 Νοεμβρίου 2011 στις 4:49 μμ
Ανώνυμος
3.Η πίστη στην α-λήθεια του ανθρώπου (δηλαδή σε αυτόν που με μια απειροελάχιστη κίνηση δύναται να υπερβεί, να αναστατώσει και να αλλάξει τη όποια πραγματικότητα) δύναται να επαληθευτεί ακόμα και κατά σύμπτωση, σε μια λανθασμένη κίνηση ενός απεγνωσμένου πρωθυπουργού μιας χώρας κλεφτών, αμαρτωλών και άοπλων.
6 Νοεμβρίου 2011 στις 7:19 μμ
ilias
Τι πρωθυπουργός και αηδίες τώρα… Καλλιτέγνης του Fluxus είναι ο άνθρωπος, και συνεπώς παράγει δυσνόητη τέχνη για την εποχή του.. Ένας John Cage που γράφει μουσική για υπουργικά συμβούλια και βουλευτικά έδρανα…
6 Νοεμβρίου 2011 στις 7:38 μμ
nikoxy
Fluxus, ε, Ηλία; Συμφωνείς με τον Voltnoi βλέπω…
Μέσα κι εγώ.
6 Νοεμβρίου 2011 στις 7:44 μμ
ilias
Μαζί τα είπαμε… (με τον Βολτ) :)
6 Νοεμβρίου 2011 στις 9:34 μμ
ilias
Επίσης, κάποιος είπε πως: »Ελπίζω αν τελικά μείνει σκέτος Αντιεξουσιαστής, χωρίς την Εξουσία, να μην έρχεται να μας κατσικώνεται στα Εξάρχεια.»
7 Νοεμβρίου 2011 στις 4:13 πμ
no frost
Μπα που τρομάρα να σας έβρει..Θα τρίζουν σε κοινή περφόρμανς τα κόκκαλα του Maciunas και του Nam June Paik και του Beuys ταυτοχρόνως στο επέκεινα βρε μ΄αυτά που λέτε! Είχαν βρε αυτοί μπάρμπα στον Ομπάμα;Αυτοί τα σπάγανε στα μούτρα του κατεστημένου δεν ήταν κορδωμένι βλάκες του κατεστημένου ούτε σκότωναν λαούς επειδή ήτανε απλώς σαλοί!Τσιμπήσατε ρε που το παίζει και κρυφοσυριζαίος απο πάνω; Δεν ακούσατε που είπε τόσες φορές για τα ναρκωτικά; Αλλά ντιπ…
7 Νοεμβρίου 2011 στις 5:22 μμ
Ανώνυμος
Αυτοί δεν σκότωναν λαούς. Σκότωναν λαγούς και τρομοκρατούσαν τους γραβατωμένους. Γι’ αυτό κι ο κόσμος άλλαξε και μας εξηγούν τώρα τις εικόνες. Γιατί είμαστε νεκροί λαγοί με ψαλιδισμένες γραβάτες.