Ο τρομερός σεισμός των 8,9R από τα βάθη του Ειρηνικού Ωκεανού και το συνακόλουθο τσουνάμι έπληξαν την πιο προηγμένη ίσως τεχνολογικά χώρα του κόσμου, με τα πιο προηγμένα αντισεισμικά συστήματα και έναν εξαιρετικά πειθαρχημένο και εκπαιδευμένο λαό.
Το φυσικό φαινόμενο ήταν αναμενόμενο· το ιαπωνικό αρχιπέλαγος είναι από τις πιο σεισμογενείς ζώνες του πλανήτη. Η σφοδρότητα ίσως να ήταν απροσδόκητη. Αλλά τι σημαίνει απροσδόκητη; Μάλλον απευκταία ήταν. Μα έχουμε συνηθίσει, στον κοινό νου, να βαφτίζουμε απροσδόκητα τα απευκταία. Και να συγκλονιζόμαστε από την αδυναμία της τεχνολογίας και της επιστήμης να προστατέψουν το ανθρωπογενές περιβάλλον, τα έργα του πολιτισμού, όταν εκδηλωθούν οι φυσικές δυνάμεις. Τότε βγαίνουμε από την αυτάρεσκη πίστη μας στον παντοδύναμο επιστημονισμό, συγκλονισμένοι, και καταφεύγουμε στον κακοκρυμμένο αταβισμό: Η Φύση εκδικείται! Η Φύση ευθύς προσωποποιείται, αποκτά βούληση και ηθικούς χαρακτήρες, σαν άνθρωπος· και στη συγκεκριμένη περίπτωση, της καταστροφής, ενεργεί σαν “κακός” άνθρωπος, ή σαν μοχθηρός θεός, εξ ου και “θεομηνία”. Μεμιάς, ο αγέρωχος επιστημονικός άνθρωπος, ο βέβαιος, ο διαρκώς εν προόδω, ο τεχνοεξοπλισμένος, επιστρέφει στη σκοτεινή κοιτίδα του προνεωτερικού εαυτού, αντιμέτωπος με την Κακή Μητέρα Φύση, τον οργισμένο Ουρανό, τον φουσκωμένο Ωκεανό, τον Εγκέλαδο, τον Αδη.
Ετσι τα βλέπουμε εμείς, και τα χάσκοντα μήντια τα δικά μας. Ο ιαπωνικός λαός ίσως τα βλέπει διαφορετικά. Η πειθαρχία και η στωικότητα που επιδεικνύει, σε αυτή και σε άλλες μεγάλες καταστροφές, φανερώνουν έναν πολιτισμό που ενσωματώνει τη βαθιά αποδοχή της φυσικής τάξης μαζί με μια ισχυρότατη ροπή να προσαρμόσει το δυσμενές φυσικό περιβάλλον. Η παράδοση του ζεν, αφενός· ο ιαπωνικός κήπος, αφετέρου. Το ζεν διδάσκει την πλεύση κατά τον ρου του ποταμού, την ανακάλυψη της αλήθειας, και όχι την εφεύρεσή της· βάζει τη σοφία πάνω από τη γνώση. Στον ιαπωνικό κήπο, απο την άλλη, εκφράζεται μαζί με το ιδανικό του ζεν, η ακατάβλητη βούληση του ιαπωνικού λαού να σχεδιάσει, να φορμάρει, να παραγάγει: Το μπονσάι καθοδηγείται επίμονα προς μια ιδανική κατάσταση ηρεμίας, γαλήνια φόρμα, προς τον ιδανικό κήπο, κατασκευασμένο σαν να είναι φυσικός, αχειροποίητος. Η Ιαπωνία συμβιώνει με τη φύση, αλλά και προσπαθεί διαρκώς να την φορμάρει κατά το μέτρο των αναγκών και των δοξασιών της.
Ετσι και το ιαπωνικό αρχιπέλαγος: πάνω στα ρήγματα του Ειρηνικού, αποκομμένο, χωρίς πρώτες ύλες, χωρίς ενεργειακούς πόρους, τόπος σκληρός αλλά και σπάνιος. Πάνω σε αυτά τα νησιά οικοδομήθηκε ένας πολιτισμός ακρίβειας, κομψότητας, τελειότητας, στυλιζαρίσματος, απολυτότητας· από σκληρούς πολεμιστές, σαμουράι που συνθέτουν χαϊκού, τεχνολόγους που υπερβαίνουν το πρωτότυπο, τεχνοκράτες που αυτοκτονούν για λόγους τιμής. Ενας κόσμος στο όριο: μεταξύ σπάνεως και αφθονίας, βίας και κομψότητας, κυριαρχίας και αφανισμού, παράδοσης και μοντερνισμού. Αυτός ο κόσμος επλήγη, αυτός ο κόσμος θα συνεχιστεί.
11 Σχόλια
Comments feed for this article
18 Μαρτίου 2011 στις 2:52 πμ
imwrong
αγαπητέ Νίκο, κι εσύ και ο Ηλίας Μαγκλίνης στην Καθημερινή προκρίνετε την άποψη ότι υπάρχει μια εσφαλμένη άποψη ότι «η φύση εκδικείται».
κάνετε κι οι δυο λάθος φυσικά (και τα λέω σ’ εσένα και για τον κ. Μαγκλίνη, που μπορεί να ‘χεις την ευκαιρία να του τα πεις από κοντά), καθώς το πρόβλημα σήμερα στην Ιαπωνία δεν είναι τόσο ο σεισμός (για τον οποίον ισχύουν οι διαπιστώσεις σας), αλλά η οριακή κατάσταση λίγο πριν μια πυρηνική καταστροφή.
Και πώς θα μπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει φυσικό φαινόμενο ένα τέτοιο ενδεχόμενο;
18 Μαρτίου 2011 στις 9:43 πμ
mihalis
h orgh twn thewn…tha mas paroyn thn eleytherh voylish pisw.etsi mas axizei
18 Μαρτίου 2011 στις 10:54 πμ
ο δείμος του πολίτη
Εγώ θα συμφωνήσω. Η φύση κάνει αυτό που υπαφορεύουν οι φυσικί νόμοι. Ο άνρθωπος εκδικείται τον εαυτό του με την αυταπάτη του ότι μπορέι να προστατεύεταα πάντα από τη φύση και να ελέγχει τις δυνάμεις του.
18 Μαρτίου 2011 στις 2:10 μμ
gritz
Η φύση ούτε εκδικείται ούτε ευεργετεί. Υπάρχει ως φύση. Οι σεισμοί και τα τσουνάμι είναι μέρος του τρόπου ύπαρξής της.
Το έλλογον όν άνθρωπος, μέρος της φύσης και αυτό, παρήγαγε μεταξύ άλλων και την αυταπάτη ότι είναι αντισυμβαλλόμενος, και όχι μέρος της. Αυτής της αυταπάτης παράγωγο είναι και η ανορθολογική ιδέα, ότι στις δοσοληψίες ανθρώπου και φύσης τα πάντα είναι γι’ αυτόν εφικτά και πραγματοποιήσιμα, αρκεί να διαθέτει την επαρκή δόση τεχνολογίας και οικονομικών πόρων.
Ο τεχνικο-οικονομικός ουτοπισμός, αντίθετα με τους σεισμούς και τα τσουνάμι, είναι ιστορικό φαινόμενο, κοινωνικό προιόν. Και ως τέτοιο, μπορεί και πρέπει να κρίνεται μέσω του λόγου και της ηθικής: Από τις οργανωμένες κοινωνίες και εξουσίες ζητάς το λογαριασμό όταν είναι απερίσκεπτες και ανεύθυνες. Από το σεισμό, από το τσουνάμι, τη φύση, τι λογαριασμό να ζητήσεις;
18 Μαρτίου 2011 στις 4:50 μμ
Ανώνυμος
«Το ζεν διδάσκει την πλεύση κατά τον ρου του ποταμού, την ανακάλυψη της αλήθειας, και όχι την εφεύρεσή της».
Η γλώσσα μέσω της οποίας μπορούμε να εκφράσουμε την όποια πεποίθησή μας περί της «αληθείας», είναι η ίδια μια επινόηση και όχι μια ανακάλυψη, αφού δεν ανακαλύψαμε τη γλώσσα και τις λέξεις της κάτω από κάποιο δένδρο, αλλά τις επινοήσαμε και συνεχίζουμε να τις επινοούμε. Είτε πιστεύουμε πως ανακαλύπτουμε την αλήθεια είτε πως την επινοούμε, προϋποτίθεται και των δυο δοξασιών μια γλώσσα/επινόηση. Το ότι ο Θεός ονομάτισε τα πράγματα αφού τα έφτιαξε, το ό,τι προϋπάρχουν τα ονόματα/ιδέες των πραγμάτων και με κάποιο μαγικό τρόπο η φύση αποτελεί μίμηση των ιδεών, αλλά και οι όποιες άλλες δοξασίες, επιστημονικές ή μη, δεν είναι παρά αφηγήματα/παραμύθια, που έχουν αρθρωθεί από ανθρώπους σε επινοημένες γλώσσες.
Γιατί, αν πιστεύουμε πως την αλήθεια την ανακαλύπτουμε, τότε μάλλον την προσωποποιούμε όπως ακριβώς και τη φύση ή τη μεταφυσική. Σαν η αλήθεια να είναι ένα συγκεκριμένο πρόσωπο, όπου εμείς καλούμαστε να «αφαιρέσουμε» τα πέπλα που μας το κρύβουν. Λες και η ζωή είναι ένα αληθές περιεχόμενο, σε ψεύτικο περιτύλιγμα. Λες και το ψεύτικο περιτύλιγμα δεν είναι εξ ίσου υπαρκτό και αληθινό, όσο και το αληθές περιεχόμενο. Λες και το αληθές περιεχόμενο το έφτιαξε ο αληθής Θεός και το ψευδές περιτύλιγμα ο ψεύτης διάβολος.
Όσοι πιστεύουν πως η αλήθεια «ανακαλύπτεται» δεν μπορούν παρά να πιστεύουν ότι «κάτι κακό την κρύβει».
Και τι παράξενο: Το αυτονόητο, το απτό, το ορατό, το σαρκικό, βαφτίζονται συνήθως ως «ψευδή» ενώ η «συνομιλία» ή «πνευματική ένωση» π.χ. με τον Θεό, ως το «αληθές»!!!
Γιατί οι υπόλοιποι «Έλληνες» των πρώτων ιστορικών χρόνων αποκαλούσαν τους Κρητικούς και τους Λεριούς, ψεύτες και βρωμερούς; (Λέρα=βρώμα). Γιατί οι Κρήτες και οι Λεριοί, περιφρονούσαν τον Απόλλωνα, και κατ’ επέκταση «το φως το αληθινόν».
Γιατί είχαν άλλη θρησκεία.
18 Μαρτίου 2011 στις 5:48 μμ
Ανώνυμος
Και θα μπορούσε να μας πει ένας αρχαίος Λεριός (τόσο σ’ εμάς, όσο και στους αυτοκρατορικούς Ιάπωνες):
«Και πού ΄στε, εκσυγχρονισμένοι δημοκράτες, έχουμε ανεξιθρησκία… Μη το ξεχνάτε, γιατί ρέπετε προς τον φασισμόν και θα σας πάρει ο δικός σας διάολος, όπως ακριβώς σε παίρνει ήδη».
18 Μαρτίου 2011 στις 5:50 μμ
Ανώνυμος
…όπως ακριβώς σας παίρνει ηδη.
18 Μαρτίου 2011 στις 5:59 μμ
Ανώνυμος
18 Μαρτίου 2011 στις 6:20 μμ
Ανώνυμος
Ένας για όλους και όλοι για έναν αδέλφια, αρκεί να ξεβρωμίσει από μας ο τόπος!
19 Μαρτίου 2011 στις 1:24 μμ
Ντικ
Ποιος σεισμός κ. Ξυδάκη;;; Ποιος σεισμός;;;
Μη ακούτε αυτά που λένε!!
Ένα μεγάλο χτύπημα μιας τεράστιας ουράς φάλαινας έκανε τη ζημία στους Γιαπωνέζους! Τώρα γιατί τους έκανε τέτοια ζημιά αυτή το ξέρει!
Ας προσέχουν κι οι Νορβηγοί τώρα!!
30 Μαρτίου 2011 στις 3:03 πμ
Θα τον ρίξουμε εμείς τον καπιταλισμό ή θα μας προλάβει η Φύση; | Πολιτική ομάδα για την Αυτονομία
[…] όπου το δημοσίευσε ο συγγραφέας του: εδώ κι εδώ. This entry was posted in Προκηρύξεις. Bookmark the permalink. ← Για […]