Η υπαγωγή της χώρας στις προβλέψεις και την πειθαρχία του Μνημονίου των δανειστών της, προκειμένου να αποφύγει την χρεοκοπία στο βραχύ μέλλον, προκάλεσε βίαιη αναδιάταξη των πολιτικών δυνάμεων. Από τη μια πλευρά βρέθηκε η κυβέρνηση του σοσιαλιστικού κόμματος, που υπέγραψε το Μνημόνιο. Μαζί της βρέθηκαν το ακροδεξιό-λαϊκό κόμμα ΛΑΟΣ και η συντηρητική-νεοφιλελεύθερη βουλευτής Ντόρα Μπακογιάννη. Απέναντι, βρέθηκαν τα κόμματα της Αριστεράς, ΚΚΕ και ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, η συντηρητική Νέα Δημοκρατία.
Σε πρώτη ανάγνωση οι συμπαρατάξεις είναι παράδοξες. Ιδίως η συμπαράταξη των ακροδεξιών με τους σοσιαλιστές. Ο ΛΑΟΣ δικαιολόγησε τη στάση του ως στάση ευθύνης: ανταποκρίθηκε στο δίλημμα «μοναδική υπάρχουσα λύση ή καταστροφή». Η Νέα Δημοκρατία δέχτηκε δριμεία κριτική εκ δεξιών για την καταψήφιση του Μνημονίου: η συντηρητική παράταξη, λένε, δεν μπορεί να είναι αντισυστημική, ανεύθυνη.
Η στάση της ΝΔ μπορεί να ερμηνευθεί ως εκδήλωση αυτοσυντήρησης: αν η αντιπολίτευση ταυτισθεί με την κυβέρνηση σε μια μείζονα ιστορική επιλογή, παύει να έχει λόγο ύπαρξης, παύει να λειτουργεί ως εναλλακτική στην υπάρχουσα εξουσία. Προφανές. Αυτό που είναι λιγότερο προφανές είναι ότι η εναντίωση της ΝΔ, πολύ περισσότερο από την αναμενόμενη εναντίωση της Αριστεράς, δίνει υπόσταση στην έννοια της αντιπολίτευσης και δι’ αυτής διατηρεί δυνατή την ελευθερία, ως θεμέλιο της δημοκρατίας. Η εναντίωση της ΝΔ, ανεξαρτήτως της ιδιοτέλειας ή της ειλικρίνειας της ηγεσίας της, διατηρεί ζωντανή τη δυνατότητα επιλογής και εναλλαγής, διατηρεί ισχυρό τον έλεγχο της εξουσίας, διατηρεί ισχυρή τη διαφορά, ως θεμέλιο της ελευθερίας.
Η ταύτιση και συμπαράταξη όλου του πολιτικού φάσματος, πλην Αριστεράς, υπέρ του Μνημονίου θα προσέδιδε αφενός θρησκευτικού χαρακτήρα ορθότητα στη «μοναδική επιλογή», αφετέρου, θα προσέδιδε βοναπαρτική υπερεξουσία στην κυβέρνηση. Η κυβέρνηση ζήτησε και ζητεί απεγνωσμένα τη συναίνεση, για να μοιραστεί την ιστορική ευθύνη και να μοιράσει το βάρος του πιθανού λάθους. Εξ ου και τα σενάρια για μια «κυβέρνηση προθύμων» προσεχώς. Εξ ου και η κυβερνητική ρητορική εκδιπλώθηκε με όρους εμφυλίου: υπέρ ή εναντίον της πατρίδας. Ετσι όμως υποδαύλισε μνήμες από υπαρκτά τραύματα, από συμπεριφορές υποτέλειας, εθελοδουλείας, εξάρτησης, από πράξεις δοσιλογισμού και αδελφοκτονίας ― αυτή όμως η εκβιαστική ρητορική λειτουργεί εντέλει εις βάρος της κυβέρνησης. Η εκβίαση μονολιθικής συναίνεσης ουσιαστικά λειτουργεί διχαστικά και όχι συμφιλιωτικά. Η συμφιλίωση προϋποθέτει την αναγνώριση του αντιπάλου ως διαφορετικού, προϋποθέτει τη διαφορά, παραχωρείται αμφοτερόπλευρα, αμοιβαία, σε ιστορικά συμφραζόμενα. Η συναίνεση απαιτείται ως προσχώρηση στη «μοναδική επιλογή», ως μονομερής προσέγγιση, ως ρυμούλκηση σε συμφραζόμενα τακτικισμού· ως τέτοια, συνιστά τακτικό εκβιασμό που αντιβαίνει στην ουσία της ελευθερίας.
Ας το δούμε κι αλλιώς: η ελληνική κοινωνία πάσχει, εκτός των άλλων, από ακινησία των ελίτ, οι οποίες ράθυμες και αυτάρεσκες αυτοαναπαράγονται σε κλειστό κύκλωμα και παράγουν παρακμή. Η κρίση και η αντιπολίτευση στις ελίτ που παράγουν-διαχειρίζονται την κρίση, μπορούν να ανανεώσουν τις ελίτ, και να αναδιατάξουν τις δυνάμεις προς όφελος των μεγάλων μαζών που βρίσκονται εκτός εξουσίας. Εδώ ας θυμηθούμε τον περίφημο πολιτικό στοχαστή Τζέιμς Μπέρναμ: «Η ύπαρξη αντιπολίτευσης συνεπάγεται την ύπαρξη ρήγματος στην άρχουσα τάξη. Εν μέρει ο αγώνας που διεξάγεται μεταξύ των τμημάτων της άρχουσας τάξης είναι εσωτερικός. Ελιγμοί και ίντριγκες συμβαίνουν διαρκώς στην πορεία της συνεχούς θεσιθηρίας. Ομως όταν η αντιπολίτευση είναι δημόσια, αυτό σημαίνει ότι οι συγκρούσεις δεν μπορούν να λυθούν μόνο με εσωτερικές αλλαγές στην υπάρχουσα ελίτ. Η αντιπολίτευση αναγκάζεται να κάνει κινήσεις που υπερβαίνουν τα όρια της υπάρχουσας τάξης, […] επιδιώκει να προσελκύσει τις μάζες με το μέρος και να πείσει τους νέους ηγέτες που αναδεικνύονται από τις γραμμές της κοινωνίας. […] » (Οι Μακιαβελιστές, υπέρμαχοι της ελευθερίας, εκδ. Κέδρος).
Ελάχιστους μήνες μετά την κατείγουσα υπαγωγή στο Μνημόνιο, είναι φανερό ότι οι αρχικές υποσχέσεις εξασφάλισης έχουν καταρρακωθεί, οι όροι του διαρκώς αναθεωρούνται, οι αγορές προεξοφλούν την αναδιαπραγμάτευση του χρέους, και ουδείς μπορεί να πεί ότι η «μοναδική επιλογή» ήταν πράγματι μοναδική και η καλύτερη δυνατή μεσοπρόθεσμα για τα εθνικά συμφέροντα.
Κατά τούτο, η παράδοξη εναντίωση της «συστημικής» ΝΔ, μαζί με την εναντίωση της Αριστεράς, όχι μόνο εξασφαλίζει την δική τους ύπαρξη, αλλά παρέχει κι ένα πολιτικό απόθεμα στην ελληνική δημοκρατία: δεν προοικονομείται απλώς μια κυβέρνηση ενάντιων και «μη προθύμων», α λα Ουγγαρία, μα κυρίως δίνεται η ευκαιρία να επανεκκινήσει μια αναζωογονητική κυκλοφορία των ελίτ, προς όφελος και των σιωπηλών μαζών.
φωτ.: Κώστας Βαρώτσος, Σπασμένη σημαία.
5 Σχόλια
Comments feed for this article
12 Δεκεμβρίου 2010 στις 12:21 μμ
zeppos
«Αυτό που είναι λιγότερο προφανές είναι ότι η εναντίωση της ΝΔ, πολύ περισσότερο από την αναμενόμενη εναντίωση της Αριστεράς, δίνει υπόσταση στην έννοια της αντιπολίτευσης και δι’ αυτής διατηρεί δυνατή την ελευθερία, ως θεμέλιο της δημοκρατίας. Η εναντίωση της ΝΔ, ανεξαρτήτως της ιδιοτέλειας ή της ειλικρίνειας της ηγεσίας της, διατηρεί ζωντανή τη δυνατότητα επιλογής και εναλλαγής, διατηρεί ισχυρό τον έλεγχο της εξουσίας, διατηρεί ισχυρή τη διαφορά, ως θεμέλιο της ελευθερίας.»
Θάμα!
Η αναζήτηση ταυτότητας μέσω της άρνησης!
12 Δεκεμβρίου 2010 στις 9:27 μμ
gritz
Με επίγνωση του αντιαισθητικού της κρίσης, μάλλον πρόκειται περί διακομματικού διαγωνισμού κωλοτούμπας. Διότι οι πολιτικοί φορείς έχουν την ιστορία τους:
Το σημερινό κυβερνητικό κόμμα, άλλοτε μαχητικός υπέρμαχος του «δώστα όλα», ανακάλυψε την αρετή του λιτού. Εν μέρει εξαναγκασμένο, εν μέρει επειδή επί τέλους ξέρει – όπως όλοι μας – ότι «έτσι δεν πάει άλλο».
Η σημερινή αξιωματική αντιπολίτευση, που ήλθε το 2004 στην εξουσία με την εντολή του «νοικοκυρέματος», έκανε ήδη την θεαματική κωλοτούμπα της στα χρόνια της διακυβέρνησης: Διόρισε, αποζημίωσε, τρόμπαρε, φούσκωσε, σήκωσε τα ρετιρέ λίγο ακόμα ψηλότερα. Τώρα, λόγω δυνάμεων αδρανείας, υπερασπίζεται, δειλά και έμμεσα, τον Μεταπολιτευτικό «τρόπο ζωής» της κοινωνίας μας.
Η εξ (ακρο)δεξιών ελάσσων αντιπολίτευση, κάποτε απομονωτική και μοιραία αντιευρωπαική, σήμερα αναγκαστικά συμμετέχει στο Ευρωπαικό σχέδιο «συμμόρφωσης» των ατάκτων (παλιμ)παίδων.
Ο κύριος εκφραστής στη χώρα μας του αλλοτινού «Δυτικού Μαρξισμού», έμενε μέν σιωπηλός «αθώος θεατής» στα χρόνια του πάρτυ των μεγαλο-μεσαίων στρωμάτων (τότε που απομυζήθηκε από τον Ιδιώτη με τη βοήθεια του Κράτους, κάθε Δημόσιο αγαθό και κάθε χυμός του 1/3 της κοινωνίας), αλλά τώρα, επιτέλους, είδε φώς και επέστρεψε στον επαναστατικό του ρόλο.
Μόνος ακλόνητος και σταθερός στις πεποιθήσεις του, ο «κύριος εκφραστής της Αριστεράς», χωρίς παλινδρομήσεις και κωλοτούμπες, επιμένει ότι «νόμος είναι το δίκιο του εργάτη», παρεκτός κι άν εργάζεται σε επιχειρήσεις του Κόμματος.
12 Δεκεμβρίου 2010 στις 9:49 μμ
gritz
Πολύ σωστή διαπίστωση ότι η στάση της ΝΔ μπορεί να ερμηνευθεί (εν μέρει) ως εκδήλωση αυτοσυντήρησης και (εν μέρει) για την διατήρηση του ανταγωνιστικού στην πολιτική σκηνή.
Σωστή επίσης η διαπίστωση «ακινησίας των ελίτ», και μάλιστα μακροχρόνιας: Μάλλον μετεμφυλιακό και όχι απλώς μεταπολιτευτικό χαρακτηριστικό. Αλλά ένας στυγνός αντιπολιτευτισμός και ιδίως διπολικός, ποτέ δεν παρήγαγε κίνηση. Μάλλον στερεώνει την ακινησία. Ίσως οι ελίτ θα τεθούν σε κίνηση, μόνον όταν έλθει η ώρα και γίνει εκ μέρους τους κατανοητό, ότι η μέχρι τώρα νοοτροπία τους και τα εργαλεία τους, είναι πιά παρωχημένα και δεν τους εξασφαλίζουν το «πάνω χέρι».
Η ώρα ήλθε, φυσικά. Θα γίνει όμως κατανοητό;
13 Δεκεμβρίου 2010 στις 9:12 πμ
ο δείμος του πολίτη
Το θέμα δεν είναι ότι η λογική αυτή παρουσιάζει το «μόνο σωστό δρόμο», αλλά ότι ακόμα και οι αρνητές του Μνημονίου αδυνατούν να αντιπροτείνουν ένα οργανωμένο σχέδιο δράσης, αναπτυξιακό και διορθωτικό, ώστε να φανούν ρεαλιστές. Έτσι, η πλήρης άρνηση (με λογικά επιχειρήματα βέβαια) ουσιαστικά κάνει τον κόσμο να βλέπει τη μόνη ρεαλιστική λύση μόνο μέσα στο Μνημόνιο.
13 Δεκεμβρίου 2010 στις 9:36 μμ
S G
δεν καταλαβα πως η για-τα-ματια-του-κοσμου υποκριτικη και αναξιοπρεπης εναντιωση της ΝΔ στο Μημονιο (οταν φερνεις μια χωρα ενα βημα πριν την χρεοκοπια, πρεπει να εχεις την αξιοπρεπεια να αναλαμβανεις μερος της ευθυνης για την λυση!) προσφερει δυνατοτητα επιλογης. Αν εβγαινε δηλαδη κυβερνηση η ΝΔ θα αλλαζε κατι. θα εδιωχναν μηπως την τροϊκα απο την Ελλαδα?
Φυσικα οχι. Η ΝΔ δεν δινει δυνατοτητα επιλογης, το μονο που δινει ειναι μια ακομα παρασταση στο γελοιο show που βλεπουμε εδω και δεκαετιες, οσο ειναι ενα κομμα μακρια απο την κυβερνηση ταζει λαγους με πετραχηλια και οταν εκλει κανει τα ιδια με τους αλλους (και χωρις καν να εχει προετοιμαστει για να τα κανει σωστα).