Οι αυριανές αυτοδιοικητικές εκλογές λαμβάνουν χώρα σε μια ιστορική στιγμή για την Ελλάδα, σε ένα μεταίχμιο. Ο παλιός κόσμος ψυχορραγεί από καιρό, και θα συνεχίσει για πολύ ακόμη. Ταυτοχρόνως, ο νέος κόσμος δεν ξεπροβάλλει, κανείς δεν μπορεί να διακρίνει το πρόσωπό του. Ολοι αισθάνονται όμως ότι η νέα Ελλάδα θα είναι πολύ διαφορετική· οι αλλαγές θα είναι βαθιές, και θα συντελεστούν γρήγορα, πολύ πιο γρήγορα και δραματικά απ’ όσο μπορούμε να σκεφτούμε τώρα, γιατί τώρα σκεφτόμαστε ακόμη με παλιά δεδομένα, παλιούς όρους.
Το μεταίχμιο φέρνει πόνο στους ανθρώπους που πρώτοι πλήττονται υλικά από την ύφεση, που χάνουν τη δουλειά, το μαγαζί τους. Και πλημμυρίζει αβεβαιότητα, στα όρια της αγωνίας, όλους, ακόμη και όσους δεν θίγονται άμεσα. Αυτός ο ίλιγγος του μετεωρισμού είναι ο εχθρός σήμερα· παγώνει τον νου, καθηλώνει τις δημιουργικές δυνάμεις, έχει διαλύσει το συλλογικό φρόνημα ― αυτό προ πάντων. Το υποκείμενο πολίτης, άνθρωπος, λαός, δεν αισθάνεται μέρος των πολιτικών σχεδιασμών, σαν κανείς να μην το λαμβάνει υπ’ όψιν, δεν καλείται να λάβει ενεργά μέρος στον μετασχηματισμό, απλώς καλείται να υπακούει και να συμμορφώνεται. Ομως πώς μπορεί κάποιος να είναι υπάκουος σε μια μάχη που άλλοι σχεδιάζουν, άλλοι αποφασίζουν, και η οποία ενδεχομένως να φέρει την ατομική καταστροφή του;
Από τον πολιτικό λόγο σήμερα απουσιάζει παντελώς η ειλικρινής βούληση να αντληθεί πρωτογενής ισχύς και νομιμοποίηση από τον λαό, για τους αναγκαίους μετασχηματισμούς, και οι μετασχηματισμοί να γίνουν με τον λαό και για τον λαό. Αυτή η τριπλή επίκληση, οντολογικό θεμέλιο της δημοκρατικής πολιτείας, σήμερα ακούγεται σπάνια, ενώ συχνά χαρακτηρίζεται λαϊκισμός. Αλλά είδαμε πού μας έφεραν οι σχεδιασμοί ερήμην των υποκειμένων, το 1965, ακόμη και το 1989: στην καχεκτική, επειδή κίβδηλη, δημοκρατία του τότε, στην κερματισμένη, χρεοκοπημένη κοινωνία σήμερα.
3 Σχόλια
Comments feed for this article
6 Νοεμβρίου 2010 στις 8:50 μμ
sonora
Καλησπέρα.Θα σταθώ σέ ένα σημείο μια και δεν διαφωνώ με όσα και όπως τα περιγράφεις .Λες-ο νέος κόσμος δεν ξεπροβάλλει, κανείς δεν μπορεί να διακρίνει το πρόσωπό του-εδώ διαφωνώ,μπορεί οι φωνές στη χώρα μας να είναι λίγες,αλλά το κίνημα του αντικαταναλωτισμού είναι ακμαίο.Αυτό σε πρακτικό επίπεδο και σαν νοοτροπία,να γυρίσουμε στην συμπόρευση και την αλλυλεγγύη,να δώσουμε ότι χρήσιμο γνωρίζουμε στους γύρω,να διασώσουμε ότι πρέπει να σωθεί,να βρούμε και να αξιοποιήσουμε τα ταλέντα μας για να ζούμε με χαρά.Φτάνει;και νάμαστε καλά.
7 Νοεμβρίου 2010 στις 4:37 μμ
Ανώνυμος
Αντιγράφω το κείμενο του Ν. Λυγερού με τίτλο: «Πραγματικότητα του ρεαλισμού».
«Στην πολιτική παρατηρούμε όλο και πιο πολύ την ορολογία του ρεαλισμού και θεωρούμε αυτό το φαινόμενο ως φυσιολογικό. Σε μια εποχή όπου κατέρρευσαν όλα τα συστήματα και οι ιδεολογίες η πραγματικότητα έκανε μια εισβολή στο πιο ουτοπιστικό στοιχείο της ανθρώπινης σκέψης, δηλαδή την πολιτική. Η αρχική και ουσιαστική έννοια της πολιτικής είναι να διαμορφώνει την κοινωνία σ ένα πλαίσιο που ονομάζουμε όραμα. Η πολιτική ακολουθούσε μια στρατηγική μετατροπή του περιβάλλοντος έτσι ώστε να συμπίπτει με τα οράματα των πολιτικών και μιας ιδανικής κοινωνίας. Τώρα που οι πολιτικοί έχασαν κάθε θεωρητικό ιδανικό, μόνο εν όραμα παρέμεινε η πραγματικότητα.
Όμως η πραγματικότητα δεν μπορεί να είναι ένα όραμα άσχετα αν αυτό δεν συμπίπτει με την πολιτική του ρεαλισμού. Δεν μπορεί το παρόν να είναι το μέλλον μας. Αυτό μας έμαθε το παρελθόν μας. Κι όσοι το ξέχασαν είναι καταδικασμένοι να το ξαναζήσουν. Κάθε προσπάθεια του πολιτικού συστήματος έχει τον ίδιο στόχο: να μας πείσει ότι το μόνο όνειρο στο οποίο δικαιούμαστε είναι η πραγματικότητα.
Αν υποθέσουμε όμως ότι αυτό το συμπέρασμα είναι η πραγματικότητα τότε ποια είναι η έννοια της πολιτικής σ αυτό το παράδοξο πλαίσιο; Ποιος είναι ο ρόλος της πολιτικής σ ένα κόσμο που μπορεί να ζήσει μόνο στην πραγματικότητα του ρεαλισμού; Διότι αν η ζωή είναι ένας συμβιβασμός, κοινωνικά δεν έχουμε ανάγκη το πολιτικό στοιχείο. Η μόνη μας ανάγκη είναι η διοίκηση και η διαχείριση. Όλα τα άλλα είναι ανώφελες λεπτομέρειες.
Όμως ο πολιτικός κόσμος δεν μπορεί να δεχτεί τα ίδια τα συμπεράσματα της πολιτικής του. Χάνοντας την ευθύνη της διαμόρφωσης χάνει και τον ρόλο του και την έννοιά του. Και είναι δύσκολο να το παραδεχτεί. Προσπαθώντας να επικρατήσει ως κυρίαρχος του συστήματος, η πολιτική αναγκάζεται να εγκαταλείψει κάθε της συναισθηματικό στοιχείο. Και ασκεί σκληρή κριτική σ αυτούς που μιλούν για ουμανισμό, στο τωρινό μας πλαίσιο. Εξοντώνοντας το ανθρώπινο στοιχείο από τον πολιτικό κόσμο θεωρώντας το αδύνατο σημείο, προσπαθεί να εξασφαλίσει την ύπαρξη ενός αντικειμενικού πλαισίου. Μα αν αυτό ήταν η αλήθεια όλα θα ήταν αυτόματα διότι η κωδικοποίησή τους θα ήταν εύκολη.
Οι ίδιοι οι πολιτικοί μιλούν όμως για ελεύθερη βούληση του πολίτη πράγμα που έρχεται και πάλι σε αντίκρουση με τις ρεαλιστικές τους θέσεις. Ή πιστεύουμε στον άνθρωπο και του επιτρέπουμε να διαλέξει το μέλλον του ή όχι και τότε η πολιτική δεν είναι παρά μια απλή διαχείριση δεδομένων.
Στην πραγματικότητα ο ρεαλισμός δεν επιτρέπει την ύπαρξη της πολιτικής. Διότι αν δεν μπορούμε να αλλάξουμε την κοινωνία για την ευημερία της όποιο κόμμα κι αν έχει την εξουσία, ποιος είναι ο λόγος των εκλογών; Απλώς η επιβίωση ενός συστήματος ανεξάρτητο από κάθε ανθρώπινο στοιχείο; Εγκαταλείποντας τα συναισθήματα, την ανθρωπιά, τη μνήμη, τη νοημοσύνη για υπαρξιακούς λόγους η πραγματικότητα του ρεαλισμού είναι ο θάνατος του μέλλοντος. Κι όταν οι άνθρωποι δεν έχουν πια μέλλον έχουν χάσει την έννοια του παρόντος. Όποιος θέλει μόνο το παρόν είναι καταδικασμένος διότι δεν έχει μέλλον, αυτή είναι η πραγματικότητα του ρεαλισμού».
Τέλος, αντιγράφω από το κείμενο του Ν. Λυγερού με τίτλο «Η δυναμική του ασήμαντου»:
«[…] σε κάθε χώρα, ο λαός θεωρεί ότι δεν μπορεί να κάνει τίποτα ατομικά όταν η εξουσία έχει ήδη αποφασίσει κάτι. Αυτό το τραγικό λάθος προέρχεται από την επίδραση της φυσιολογικής και φυσικής αδράνειάς του. Ο όγκος της μάζας δεν του επιτρέπει εύκολες και γρήγορες κινήσεις. Όμως δεν πρέπει να ξεχνά ότι το ίδιο συμβαίνει και με την εξουσία η οποία λειτουργεί ιεραρχικά και σ’ ένα δεδομένο πλαίσιο. Ενώ ο λαός είναι θεωρητικά ελεύθερος, ακόμα κι όταν νιώθει πολιορκημένος, διότι δεν είναι υποχρεωμένος να ακολουθήσει μια συγκεκριμένη μέθοδο για να δραστηριοποιηθεί.
Η κίνηση για να γίνει κίνημα δεν πρέπει αναγκαστικά να είναι μαζική εκ των προτέρων. Το μόνο που χρειάζεται είναι μια δομή ελεύθερη έτσι ώστε να μετατρέπεται ανάλογα με τη στρατηγική που ακολουθεί. Κάθε άτομο ξεχωριστά είναι όντως ασήμαντο μέσα σ’ ένα κρατικό χώρο. Όμως κάθε άτομο έχει ανθρώπινες σχέσεις με τους γνωστούς του που είναι πιο ισχυρές από τις πολιτικές. Άρα αν υπάρχει συντονισμός κινήσεων ακόμα και ασήμαντων μπορεί να προκαλέσει ένα κίνημα γενικό, το μόνο που είναι δυνατό να αλλάξει την πορεία της εξουσίας.
[…]Το διαδίκτυο διευκολύνει αυτήν την ελεύθερη στρατηγική της μαζικής πίεσης διότι συνδέει πιο εύκολα ανθρώπους όχι μόνο γεωγραφικά όπως παλιά, μα σε όλη τη χώρα. Οι επαφές δεν είναι πια μόνο τοπικές, μα διαδικτυακές. Έτσι μια σειρά κινήσεων μπορεί γρήγορα να επεκταθεί σ’ ένα χώρο που δύσκολα μπορεί να ελεγχθεί από την εξουσία. Με αυτόν τον τρόπο ο λαός διαθέτει ένα ισχυρό εργαλείο οργάνωσης για να πιέσει θετικά την εξουσία σε περίπτωση κρίσης.
Η δύναμη της εξουσίας προέρχεται από το ασήμαντο. Διότι η εξουσία μπορεί να ελέγξει πολύ εύκολα μια μάζα που δεν γνωρίζει την κατάσταση. Ενώ αν κάθε άτομο συλλάβει ότι δεν είναι μοναδικό από μόνο του και όμως ουσιαστικό με τους άλλους όπως οι κρίκοι μιας αλυσίδας, τότε το ασήμαντο χάρις στην ελευθερία του είναι ικανό να δημιουργήσει ένα κίνημα του λαού. Αν θέλει να ζήσει ελεύθερα πάνω σ’ έναν αδούλωτο τόπο […] έναν τόπο που έχει ένα […] όραμα».
Ζητάμε από τους πολιτικούς να μας δώσουν ένα όραμα, όταν εκείνοι καλούνται εκ των θεσμών να εκφράσουν ένα προϋποτιθέμενο ως ήδη υπάρχων συλλογικό όραμα (το οποίο όμως δεν υφίσταται στην κοινωνική βάση και γι’ αυτό δεν ευθύνεται περισσότερο από τους υπόλοιπους, κανένας πρωθυπουργός και καμία κυβέρνηση). Αυτός ο φαύλος κύκλος δεν μπορεί να κλείσει από την πλευρά της εξουσίας, διότι η εξουσία καθορίζεται από την κοινωνία, την οποία χειραγωγεί και από την οποία χειραγωγείται, εκφράζοντας έτσι αυτό-ομοιωτικά την κοινή/συλλογική περί ελευθερίας αίσθηση (δηλ. την άλληλο-χειραγώγηση). Ενώ κυριαρχεί συλλογικά (αναμεταξύ μας) αυτή η αίσθηση «ελευθερίας» (που δεν είναι παρά υποδούλωση/υποκρισία ανάμεσα στους πάσης φύσεως ανώτερους/ισχυρούς και κατώτερους/ανίσχυρους), δεν είναι δυνατόν να περιμένουμε από τους πολιτικούς που καλούνται να εκφράζουν θεσμικά αυτή την υπάρχουσα αίσθηση, να την αναιρέσουν ή να την θεραπεύσουν ως μάγοι, διότι αυτό θα ήταν όντως αντιδημοκρατικό όσο άτοπο ανέφικτο αλλά και ασύμβατο με την κοινή περί ελευθερίας αίσθηση/πρακτική. Συνεχίζουμε να επιζητούμε τον ιδεαλιστικό/μεταφυσικό φασισμό (την εκ των άνω επιβολή του «ορθού», ενόσω είμαστε βάρβαροι), τον οποίο και βαφτίζουμε δημοκρατία. Πρωτίστως θα πρέπει να μπορούμε να δρούμε/συμβιώνουμε ελεύθερα στο πεζοδρόμιο (και όχι κομματικά/ιδεολογικά/κερδοσκοπικά ή δια του εξαναγκασμού των ανήθικων και ιδεαλιστικών νόμων των αγορών), ώστε κατόπιν οι πολιτικοί μας να δύνανται να εκφράσουν/διαμορφώσουν θεσμικά το συλλογικό εκπεφρασμένο/αιτούμενο όραμα ελευθερίας, ως «φυσικοί υπηρέτες του λαού», που όντως είναι.
Σύμφωνα με τη θεωρία του χάους, οι θετικές αναδράσεις ελευθερίας που δύνανται να μεταμορφώσουν την φρακταλική (αυτό-ομοιωτική) δομή του κοινωνικού χαοτικού μορφώματος (στις οποίες αναφέρεται και ο Ν. Λυγερός στο κείμενο «Η δυναμική του ασήμαντου») δεν μετεξελίσσονται παρά σπανίως σε κίνημα που δύναται να επιφέρει αλλαγή του κατεστημένου μια και οι αρνητικές αναδράσεις που επιχειρεί τόσο αντανακλαστικά όσο και προ-μελετημένα ο ίδιος ο κοινωνικός ιστός προκειμένου να διατηρηθεί ως κατεστημένο, είναι «εξ ορισμού τους ταγμένες» στο να αποκλείουν ένα τέτοιο ενδεχόμενο. (Είναι ιστορικώς καταγεγραμμένα όμως, πλείστα αν και σπάνια παραδείγματα, όπως αυτό της απλής άρνησης μιας έγχρωμης Αμερικανίδας εργάτριας να παραχωρήσει μετά από μια κουραστική μέρα δουλειάς τη θέση της σε λευκό μέσα σε ένα λεωφορείο, που οδήγησε μέσα σε ελάχιστο χρόνο στην αλλαγή του συντάγματος των Ηνωμένων Πολιτειών πάνω στο θέμα των φυλετικών διακρίσεων). Όσο όμως και αν η όποια φυσική αντίδραση, όπως η άρνηση της έγχρωμης Αμερικανίδας εργάτριας, δεν δύναται νομοτελειακά να μετατρέπεται πάντα σε κίνημα (παρά σπάνια αυτό επιτυγχάνεται), ωστόσο, οι φυσικές μετατροπές στο χάος, μόνο μέσω των θετικών βρόχων ανάδρασης επιτυγχάνονται. Αν δεν συμβεί αυτό δια της ομαλής μετάβασης που αφορά την αυτονόητη αλλαγή στον τρόπο ζωής αναμεταξύ μας (όπως συνέβη και με την Τσεχία, που πέρασε αναίμακτα, εν αντιθέσει με αλλού, από τον ολοκληρωτισμό στη δημοκρατία, λόγω του ότι οι Τσέχοι είχαν ήδη αλλάξει σιωπηρώς τον τρόπο ζωής αναμεταξύ τους, κάτω από τη μύτη και εν αντιθέσει των «νομίμων» επιταγών ενός καθεστώτος που κατέρρεε) η φυσική όσο και ιστορική μοίρα όλων των ισχυρών συστημάτων/οργανισμών/χαοτικών μορφωμάτων είναι η παρακμή και η τελική κατάρρευση.
Ζούμε σε μια κοινωνία δέσμια του ιδεαλισμού της πραγματικότητας, που παράγει χρήμα (ως το απόλυτο κοινωνικό αγαθό) εκ του μηδενός, με το να καταδυναστεύει μέσω δημοκρατικών νόμων την ελεύθερη βούληση, με το να δαιμονοποιεί, να ποινικοποιεί και να διαπομπεύει την όποια αρχέγονη/ποιητική κουλτούρα/τρόπο ζωής
(προκειμένου να παράγει επίσης φόβο/χρήμα). Όπως όμως η εξέλιξη της επιστήμης, συμπίπτει με την αναθεώρηση των γνώσεων και κατ’ επέκταση με την αναθεώρηση των βεβαιοτήτων που πηγάζουν από την παγίωση των γνώσεων, έτσι και η εξέλιξη της πολιτικής επιστήμης οφείλει να προκύψει από την αναθεώρηση των αντιληπτικών και ερμηνευτικών βεβαιοτήτων των ιδεολογιών, που καθορίζουν την έννοια της πραγματικότητας, της συλλογικότητας, της ελευθερίας. Αυτή η ανάγκη για αναθεώρηση, ωστόσο, μόνο αν ληφθεί υπόψη ως αδιαμφισβήτητο κοινωνικό feedback, μπορεί να υποχρεώσει την πολιτική να αναθεωρηθεί και η ίδια, αφού η πολιτική δεν είναι παρά συνάρτηση του τρόπου ζωής της κοινωνικής βάσης. Δεν ισχύει ότι καταδυναστευόμαστε από την πολιτική, ενόσω μεταξύ μας ζούμε ελεύθερα, αλλά ζούμε μεταξύ μας έτσι, ώστε να έχουμε την πολιτική που μας αναλογεί. Άρα το πρωτογενές πρόβλημά μας, δεν είναι η πολιτική αλλά εμείς οι ίδιοι και ο τρόπος της μεταξύ μας συμβίωσης.
7 Νοεμβρίου 2010 στις 5:37 μμ
Ανώνυμος
Όταν ζούμε εμείς οι ίδιοι ερήμην των ελεύθερων υποκειμένων μας, δεν μπορούμε να κατηγορούμε τους πολιτικούς όταν σχεδιάζουν το μέλλον μας ερήμην των ίδιων υποκειμένων που εμείς αγνοούμε.