Eνα πρωινό με καύσωνα βρέθηκα πάλι σε νοσοκομείο. Τρίπατο, εκτενές, «λαϊκό». Το δεύτερο μεγαλύτερο της χώρας. Με τις εφημερίες του, τα εξωτερικά ιατρεία και τις κλινικές του, εξυπηρετεί 2,5 εκατομμύρια κατοίκους της Δυτικής Αττικής. Από τη μια πλευρά του βουίζει η Πέτρου Ράλλη· από την άλλη τη ζώνη η Θηβών και ο Κηφισός. Είναι το Γενικό Κρατικό Νικαίας.

Το πολυτελέστερο τμήμα του είναι το κυλικείο. Σε όλα τα υπόλοιπα τμήματα επικρατεί μια αξιοπρεπής φτώχεια: ανεμιστήρες οροφής και οικιακά κλιματιστικά, μικροί θάλαμοι, πολλά κρεβάτια, συγγενείς σε ρόλο νοσοκόμας, ελευθερία κινήσεων. Αλλά και ηλιακό φως παντού, ζωογόνο και παρηγορητικό, χαλαρή έως χαρούμενη ατμόσφαιρα, προαύλια για περιπάτους.

Η κρυφή του περιουσία είναι οι γιατροί. Οι περισσότεροι είναι οι ήρωες του ΕΣΥ, του υποτιμημένου, συκοφαντημένου και συστηματικά παραμελημένου Εθνικού Συστήματος Υγείας. Κορυφαίοι επιστήμονες και δημόσιοι λειτουργοί, οι οποίοι μετά 20-25 χρόνια υπηρεσίας στο ΕΣΥ, έχουν βασικό μισθό 1.500 ευρώ και επίδομα διδακτορικού 30 ευρώ…

Κάνεις ιατρείο, Τάκη; Ρώτησα προ μηνών παλαιό συμφοιτητή, μάχιμο παθολόγο-λοιμωξιολόγο σε δημόσιο νοσοκομείο. Οχι. Και πώς βγαίνεις οικονομικά με δύο παιδιά; Ε, δεν βγαίνω! γέλασε ο Τάκης. Και χάθηκε πάλι μες τον θαλάμο επικεφαλής των ειδικευόμενων. Το ίδιο μου έλεγε ο συνομήλικος Αντώνης, το ίδιο και άλλοι.

Εδώ και καιρό παρακολουθώ αυτούς τους γιατρούς του ΕΣΥ επί το έργον. Παρατηρώ έκπληκτος όχι πια την επιστημονική τους επάρκεια, όσο την ενεργητικότητα, την προσήλωση, την αυταπάρνησή τους. Παρατηρώ την κορυφαία επιμελήτρια κυρία Λ. να μένει ώς τα μεσάνυχτα στον θάλαμο, μετά εξοντωτική εφημερία, για να καλύψει ασθενή της από υποψία καρδιακού. «Και τις Κυριακές χωρίς εφημερία, περνάμε λίγο, να δούμε πώς πάνε οι άρρωστοί μας…», μου λέει σε μια στιγμή – και το σκέφτομαι όλη τη βδομάδα.

Δεν είναι όλοι οι γιατροί του ΕΣΥ σαν αυτούς που γνωρίζω εγώ· το ίδιο πείσμονες, προσηλωμένοι, ακαταπόνητοι, ηθικά ακέραιοι. Ισως. Αλλά χάρη σε αυτούς λειτουργεί ακόμη το δημόσιο νοσοκομείο, κοιτίδα της δημοκρατίας του πόνου, ό,τι τέλος πάντων απομένει από τις εξαγγελίες δυόμισι δεκαετιών. Ο,τι απομένει μετά είκοσι πέντε χρόνια υπονόμευσης και φαλκίδευσης του δημόσιου συστήματος υγείας προς όφελος του ιδιωτικού τομέα.

Το 1980 η μεγαλύτερη ιδιωτική κλινική διέθετε 80 κλίνες, μου λέει ο Αντώνης· οι κλινικές ήταν νάνοι μπροστά στα δημόσια νοσοκομεία. Σήμερα; Σήμερα, το 47% των δαπανών περίθαλψης στην Ελλάδα απορροφιέται από τον ιδιωτικό τομέα. Στην Ευρωπαϊκή Ενωση το αντίστοιχο ποσοστό είναι 18% κατά μέσο όρο· στις σκανδιναβικές χώρες είναι από 1% έως 2%.

Ξεφυλλίζω τις εφημερίδες της εβδομάδος. Τμήμα Επειγόντων του Κρατικού Νικαίας, έτοιμο από το ολυμπιακό καλοκαίρι, παραμένει κλειστό λόγω έλλειψης προσωπικού. Μονάδα Εντατικής του Πανεπιστημιακού Πατρών, έτοιμη από το 2005, κλειστή λόγω έλλειψης προσωπικού. Τμήμα Επειγόντων Ιπποκρατείου Θεσσαλονίκης, έτοιμη από το ολυμπιακό 2004, κενή χωρίς εξοπλισμό και προσωπικό. Μονάδα Εντατικής Νεογνών Χανίων, έτοιμη από το 2005, κενή χωρίς προσωπικό. Κ.λπ. κ.λπ.

Θυμάμαι. Είναι γνωστό ότι το Δημόσιο πληρώνει έως και 5.000 ευρώ ημερησίως για ενοικίαση μονάδων εντατικής στο λαμπερό ιδιωτικού δικαίου «Ερρίκος Ντυνάν». Είναι γνωστό ότι η συντριπτική πλειονότης των τοκετών τελείται στα βιομηχανικά μαιευτήρια της Κηφισίας, όπου καλλιεργούνται οι εξωσωματικές, οι καισαρικές τομές και η ωκυτοκίνη, με κατάληξη το Χρηματιστήριο. Είναι γνωστό ότι μαζί με τη θεσμοθέτηση του ΕΣΥ, δόθηκαν στα ιδιωτικά θεραπευτήρια οι καρδιοχειρουργικές επεμβάσεις και ο τεχνητός νεφρός — που αμείβονται αδρά από τα ασφαλιστικά ταμεία. Είναι γνωστά.

Ολα είναι γνωστά. Μα τα περισσότερα, όλα σχεδόν, παραχώνονται, ξεχνιούνται, εξορίζονται από τη δημόσια σφαίρα, σβήνονται από την πολιτική ατζέντα. Ερχονται στην επιφάνεια μόνο όταν έρθουμε στην ανάγκη, επί του φοβερού βήματος· τότε πιθανόν και να αντιληφθούμε το βάθος της αδικίας, την κατασπατάληση του δημόσιου αγαθού, το οδυνηρό έλλειμμα δημοκρατίας. Πόσο φυραίνει ο κοινόκτητος χώρος, πώς ξεφτίζει η ισοπολιτεία!

Μια ακόμη επίσκεψη. Αλλη μια επιδρομή των εμμονών μου. Αλλά ο φίλος μου είναι καλά. Ολα καλά.

Ένα βλέμμα, ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 15.07.2007