Γιώργος Σκληρός, Αλέξανδρος Δελμούζος, Μανόλης Τριανταφυλλίδης, το 1907, στην Ιένα

Λίγες μέρες αφότου τα δεκαπεντάχρονα λαχτάρησαν για το απολυτήριο του Γυμνασίου (πέρασα; με τι βαθμό;), εκεί στο τέλος της υποχρεωτικής εννεάχρονης εκπαίδευσης, όπου η βάση του 10 έχει σημασία, βγήκαν τα αποτελέσματα των περίφημων Πανελλαδικών Εξετάσεων για τους δεκαοκτάχρονους απόφοιτους Λυκείου. Από αυτή λοιπόν τη γιγάντια και θεαματική τελετή των Πανελλαδικών, οι πιτσιρικάδες του Γυμνασίου έμαθαν ότι το 10 της βάσης, για το οποίο κουράστηκαν και λαχτάρησαν, δεν ισχύει· στις ανώτερες σχολές περνάς και με μέσο όρο κάτω από τη βάση. Περνάς και με 7 μόσο όρο, και με 6, μπορεί και με 5.

Παράδοξο, αλλά έτσι συμβαίνει. Για να περάσει την τάξη στο Γυμνάσιο, ο μαθητής χρειάζεται βαθμό 10 κατά μέσο όρο, και να μην πέφτει κάτω από τη βάση σε ορισμένo αριθμό βασικών μαθημάτων (αρχαία, μαθηματικά κ.λπ.). Για να περάσει σε κάποιο πανεπιστήμιο ή ΤΕΙ, δεν χρειάζεται τίποτε, χρειάζεται ό,τι να ‘ναι… Πρόκειται για διπλό μήνυμα, για το double bind των ανθρωπολόγων, αυτό που οδηγεί σε σχιζοφρένεια κατά τους ψυχαναλυτές…

Ολο το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα εκπέμπει τέτοια σχιζοφρενιογόνα μηνύματα, σήματα καταστροφής. Με τη χώρα επισήμως σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, το σχολείο εξακολουθεί να βρίσκεται σε λήθαργο, να αφίσταται από τις πνευματικές επιθυμίες και ανάγκες των πολιτών, να αφίσταται από τις παραγωγικές ανάγκες της χώρας, να αφίσταται από την κοινή λογική.

Η υπουργός Παιδείας άρχισε τη μεταρρύθμσή της (κάθε υπουργός κάνει μεταρρύθμιση…) καταργώντας τη βάση του 10. Για να μη μείνουν κενές θέσεις στα ανεπιθύμητα ΑΕΙ και ΤΕΙ· για να μη μείνουν άδειες οι επαρχιακές πόλεις, οι γκαρσονιέρες τους και οι καφενειοταβέρνες τους· για να μη μείνουν άδεια τα ΚΤΕΛ και οι πτήσεις· για να παρκάρουν οι νέοι σε σχολές και να μην εμφανιστούν στη μετρούμενη, ήδη τρομακτική, νεανική ανεργία· για να εξακολουθήσουν οι φοιτητές να αφαιμάσσουν τις ήδη εξαντλημένες οικογένειες καταγωγής.

Η εισαγωγή χωρίς βάση, ουσιαστικά χωρίς κριτήρια, σε σχολές-φαντάσματα, για ανύπαρκτες γνώσεις και αστεία πτυχία, το κυνικό παρκάρισμα των νέων εκτός παραγωγής και κοινωνίας, η πρωτοφανής παραγωγή αέργων και ημιμαθών, είναι διαρκές έγκλημα: διαρκεί δεκαετίες και έχει υπονομεύσει το μέλλον του ελληνικού λαού, βαθύτερα και από το δημόσιο χρέος.
Η χώρα δεν χρειάζεται κι άλλους εκατοντάδες απόφοιτους φιλοσοφικών και θεατρικών σπουδών, δεν χρειάζεται απόφοιτους ΤΕΙ με ασαφή ή ακατανόητο αντικείμενο σπουδών. Τα παιδιά του 9 ή του 7 δεν χρειάζεται να σπουδάσουν θεωρία για να ζήσουν δυστυχισμένα και άεργα, εκλιπαρώντας δουλικά για ένα διορισμό, μια σύμβαση, ένα σταζ, ένα ό,τι να ‘ναι. Η χώρα δεν χρειάζεται δούλους ανέργους. Η χώρα χρειάζεται ελεύθερους πολίτες, τεχνίτες, μηχανικούς, υδραυλικούς, ψυκτικούς, ηλεκτρολόγους, τεχνικούς ηλιακών συσκευών και συσκευών φωταερίου, νοσηλευτές, φυσικοθεραπευτές, ντιζάινερ, μαγείρους, ζαχαροπλάστες, φωτιστές, σχεδιαστές WEB, συντηρητές δικτύων.

Γιατί να υποτιμώνται τόσα και τόσα επαγγέλματα και να ωθούνται όλα, μα όλα, τα παιδιά σε αυτή τη σισσύφεια ακαδημαϊκή οδό, που βγάζει μόνο στην αδράνεια, τη ματαίωση και την αεργία; Η πολιτεία, οι κυβερνήσεις, οι «μεταρρυθμιστές» υπουργοί Παιδείας περιφρόνησαν τον επαγγελματικό προσανατολισμό και τις επαγγελματικές σχολές ― από τερατώδη άγνοια, από αδράνεια, από έλλειψη κριτηρίων και βούλησης. Και από τερατώδη λαϊκισμό: άλλο να τάζεις πανεπιστήμιο σε κάθε κωμόπολη, κι άλλο να ιδρύεις επαγγελματική σχολή εστίασης ή ένδυσης: το ένα εξασφαλίζει γκλάμουρ και ψήφους, το άλλο απαιτεί οργάνωση, εργασία, υποδομή, σύνδεση με την κοινωνία και την παραγωγή. Αρα όποιος θέλει να σπουδάσει μάγειρας ή μοντελίστ, και να γίνει τεχνίτης, περήφανος μαΐστορας, ελεύθερος επαγγελματίας, ας πάει στο εξωτερικό. Οποιος θέλει να σπουδάσει υποψήφιος άεργος, άνεργος, δούλος του πολιτευτή, επισφαλής υπάλληλος, είναι καλόδεχτος σε δεκάδες πανεπιστήμια ανά την ελληνική επικράτεια.

Αυτό πράττει το σημερινό εκπαιδευτικό σύστημα: κατασπαταλά ταλέντα, κανιβαλίζει τον ανθό της κοινωνίας, ληστεύει και εκβιάζει τις οικογένειες.

Η κυβέρνηση Γ. Παπανδρέου, εφαρμόζοντας το Μνημόνιο, αναμορφώνει βίαια την κοινωνία, εισάγει ένα νέο αφήγημα για το εστί πολίτης, κράτος, κοινωνικό συμβόλαιο. Αναμορφώνει οδυνηρά το ασφαλιστικό και το εργασιακό περιβάλλον. Ας δεχτούμε ότι δεν μπορεί να πράξει διαφορετικά στην παρούσα φάση. Μπορεί όμως να επιχειρήσει άλλες μεταρρυθμίσεις, που δεν φέρνουν πόνο, αλλά ελπίδα και ανάπτυξη; Μπορεί να πράξει κάτι αντιστρόφως ανάλογο στην εκπαίδευση; Μπορεί να ξεκινήσει μια σοβαρή, βαθιά, δημοκρατική μεταρρύθμιση, για ένα σχολείο του 21ου αιώνα που θα αξιοποιεί τις πολλές δυνάμεις αυτού του λαού, που θα δίνει γνώση, κουλτούρα και προοπτική στους νέους, που δεν θα εξαντλεί τις οικογένειές τους; Που δεν θα δημαγωγεί με την κατάργηση του 10; Που δεν θα ιδρύει κι άλλα ευτελή πανεπιστήμια;

Περισσότεροι φόροι, μικρότεροι μισθοί, λιγότερες συντάξεις, δυσκολότερη εργασία, μεγαλύτερη επισφάλεια. Τι θα γίνει όμως με το σχολείο, τη μάθηση, την παιδεία; Είναι ήδη στο ελάχιστο και στο χείριστο.

Η Ελλάδα χρειάζεται απεγνωσμένα σχέδιο, δομή, χρειάζεται απεγνωσμένα όραμα. Το σχολείο, από την πρώτη βαθμίδα έως την τελευταία, είναι το προνομιακό πεδίο που θα σπείρουμε το όραμα της νέας Ελλάδας μετά την καταστροφή ― όπως έγινε μετά τις καταστροφές στο Μεσοπόλεμο, από φωτισμένους ηγέτες και εκπαιδευτικούς, όπως έγινε ακόμη και τη δεκαετία του ‘60. Αυτή η πρόκληση όμως φαίνεται ότι υπερβαίνει τις πνευματικές και ψυχικές δυνατότητες του παρόντος πολιτικού προσωπικού.

Advertisements