Η εμπλοκή των σταζ δείχνει, μεταξύ άλλων, ότι κατεξοχήν ρυθμιστής της εργασίας παραμένει το κράτος, είτε με απευθείας προσφορά θέσεων στον δημόσιο τομέα, είτε με την προσφορά θεσμίσεων και κινήτρων. Ιδίως στην παρούσα Ελλάδα, όπου η εξάρτηση των πολιτών από το Δημόσιο είναι δομική και βαθιά, για πολλούς λόγους: επειδή το πολιτικό προσωπικό και οι πολίτες συνδέονται αμοιβαία με πελατειακή σχέση από ιδρύσεως του κρατιδίου, επειδή ο παραγωγικός ιστός είναι ισχνός, επειδή δεν υπάρχει σαφής και συναποφασισμένη στρατηγική ανάπτυξης, επειδή στον ιδιωτικό τομέα οι συνθήκες εργασίας είναι σκληρές και οι θέσεις λιγοστές, επειδή και στο ελεύθερο επάγγελμα οι προοπτικές είναι όλο και πιο σκοτεινές.
Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια οι δυνατότητες προσλήψεων και η χωρητικότητα του Δημοσίου έχουν περιοριστεί δραστικά. Οι λόγοι ευδιάκριτοι: Ο περιορισμός του δημόσιου τομέα, εξαιτίας και των κοινοτικών προσαρμογών, η δραστική αλλαγή στον τρόπο διορισμού μετά τη θεσμοθέτηση του ΑΣΕΠ, η δημοσιονομική δυσπραγία, έχουν ανασχέσει τους παραδοσιακούς ρουσφετολογικούς διορισμούς. Οι συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου, με αλλεπάλληλες ανανεώσεις, ήταν ένα παράθυρο, που έκλεισε. Οι συμβάσεις έργου, άλλο παράθυρο, ουσιαστικά μια ενοικίαση εργασίας, κλείνουν κι αυτές. Επρεπε να βρεθεί άλλο παράθυρο, για να βολευτούν οι εκλιπαρούντες πελάτες των κυβερνήσεων και να παρκαριστεί προσωρινά το διαρκώς ογκούμενο πλήθος των άνεργων νέων.
Το παράθυρο άνοιξε από την Ευρωπαϊκή Ενωση και λέγεται σταζ. Ασκηση σε επάγγελμα, για ορισμένο χρόνο, έναντι μικρού, συμβολικού μισθού. Η άσκηση στο επάγγελμα είναι δοκιμασμένη πρακτική. Δεν είναι όμως επάγγελμα· είναι μεταβατικό στάδιο, είναι πέρασμα προς άλλη κατάσταση, την κατάσταση του επαγγελματία, του εργαζόμενου με πλήρη δικαιώματα και απολαβές. Σε αυτό το σημείο εισέρχεται στη σκηνή το ελληνικό δαιμόνιο.
Η διεσταλμένη ερμηνεία της εργασιακής σχέσης stage, σύμφωνα με την οποία ένας ασκούμενος, χωρίς ουσιαστικά δικαιώματα και με γλίσχρο μισθό, καλύπτει οργανικές θέσεις μόνιμου προσωπικού, αποτέλεσε την τελευταία εφεύρεση ενός κράτους φαύλου και πελατειακού. Μια εφεύρεση που επιστρατεύθηκε ξεδιάντροπα για να αμβλύνει τις σφοδρές συνέπειες της νεανικής ανεργίας και του αποδιαρθρωμένου παραγωγικού ιστού.
Αντί το κράτος να δημιουργεί προϋποθέσεις ανάπτυξης, αντί να προστατεύει τους νέους που εισέρχονται στον κόσμο της εργασίας, αντί να θεσπίζει πλαίσιο αξιοκρατίας, καταφεύγει στην βραχυπρόθεσμη ψευδο-λύση των σταζ. Οπως συμβαίνει και με τον ευτελισμό των σχολείων, ιδίως στη μέση και την ανώτατη εκπαίδευση: τυπολατρία, υποκρισία, αναξιολόγητη εργασία, παρακμή, εξαπάτηση· με βασικό σκοπό τον ίδιο: να παρκάρει η νεολαία σε ένα ΑΕΙ – ΤΕΙ κάπου, υποστελεχωμένο, πρόχειρα και υστερόβουλα στημένο· να τζιράρει η πανεπιστημιακή επαρχιούπολη, και να εκπαιδεύεται η νεολαία στις απέραντες καφετέριες.
Παρκάρισμα, απόκρυψη, αδράνεια· να περνάει ο καιρός, με τις οικογένειες χρεωμένες και αγωνιώσες, και τους νέους αγράμματους, άεργους και ανεπάγγελτους, κι επιπλέον κακομαθημένους: ιδού το σχέδιο ανάπτυξης της χώρας. Ιδού πώς πολιτικοί και κράτος διαχειρίζονται την παιδεία και την εργασία των νεότερων γενεών.
Κοροϊδία; Ασφαλώς. Αλλά κυρίως παρακμή. Οι σταζιέρ που απομακρύνονται υπολογίζονται σε 40 με 45 χιλιάδες, στο Δημόσιο και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα. Τόσοι είναι οι νέοι, με περισσότερα ή λιγότερα τυπικά προσόντα, που θα περιφέρονται στις καφετέριες της επικράτειας και τυπικά άνεργοι, μετά τη διακοπή των σταζ.
Ακόμη κι αν δεχτούμε ότι οι περισσότεροι μπήκαν στο δουλοπαροικιακό καθεστώς των σταζ με βύσμα, ακόμη κι έτσι, κάτι αξίζουν αυτοί οι άνθρωποι, κάτι μπορούν να προσφέρουν, μια θέση εργασίας τη δικαιούνται, κι αυτοί κι άλλοι τόσοι ομήλικοί τους, σε συνθήκες αξιοκρατίας και υγιούς ανταγωνισμού. Αλλά βέβαια σε μια αγορά που λειτουργεί με νόμους και κανόνες, σε ένα κράτος με σχέδιο και στρατηγική, σε μια κοινωνία με οράματα και αξίες.
Εχουμε όμως τέτοια αγορά, τέτοιο κράτος, τέτοια κοινωνία; Ο,τι βλέπουμε γύρω μάς απαντά: Οχι. Το θέμα άρα δεν είναι τα παράτυπα ή παράνομα σταζ, η μοριοδότηση στο ΑΣΕΠ και οι συμβάσεις, αλλά πώς η κοινωνία αντιλαμβάνεται την ανάπτυξη και το μέλλον. Παρκάρει τους νέους στα λύκεια, στα ΑΕΙ/ΤΕΙ, στα σταζ, στα καφενεία, αφαιμάσσοντας οικογένειες και εθνική οικονομία; Ή τα ξαναβλέπει όλα από την αρχή; Ας σκεφτούμε.
(Κι εν τω μεταξύ η δυσφορία και η οργή των νέων φουσκώνει.)
6 Σχόλια
Comments feed for this article
2 Νοεμβρίου 2009 στις 12:33 μμ
ΒΑΣΩ
Παρκάρει τη νεολαία….πολυ ευστοχο.
2 Νοεμβρίου 2009 στις 8:08 μμ
Alastor
Αρκετές δεκαετίες τώρα, η αξιοπιστία και το “σίγουρο” του δημοσίου φαίνεται ότι έχει σώσει από… βέβαιο θάνατο τον μισό πληθυσμό της χώρας μας, φανερώνοντας μία πρωτοφανή για ευρωπαϊκό, τουλάχιστον, επίπεδο στοργική κρατική αγκαλιά. Ένας γραφειοκρατικός Καιάδας για όλους ή για κανέναν. Μπροστά σε νόμους Παυλόπουλου η προτεραιότητα καταπατάται, η αναμονή κουράζει, η απόρριψη πληγώνει ανεπανόρθωτα. Η λύση, έσπευσαν να δηλώσουν οι νεοεκλεγέντες, είναι μία: ΑΣΕΠ. Και χειροκρότησαν οι αδαείς, χαμογέλασαν οι πικραμένοι. Κι ανάμεσά μας δίνουν και παίρνουν τα μελό νέων κυβερνήσεων και στατιστικών σφυγμομετρήσεων περί ανεργίας στο 10% και επιχειρηματικής αδράνειας. Το καρκίνωμα της εποχής μας, θα πουν, είναι οι μηχανισμοί του παρελθόντος. Ένα έλλειμμα δημοσίου στο 12% του ΑΕΠ και χρέη που ανέρχονται στα 300 δις ευρώ, δημιουργώντας ανεπούλωτα τραύματα που συνταράζουν συνειδήσεις.
Χάσκουμε από μακριά. Μπροστά από τηλεοπτικές οθόνες και monitor μοδάτων notebooks, μέσα από εφημερίδες και καφενεδιακές φλυαρίες ψάχνουμε το δίκιο μας. Άσκοπος ιδρώτας για την απόκτηση του ποθητού αγαθού της οικονομικής ανεξαρτησίας -όταν αγνοείται ακόμη η ανεξαρτησία της βαθύτερης ατομικής υπόστασης- της χειραφέτησης, της κοινωνικής προσφοράς, της δημιουργίας (η οποία δεν σημαίνει απαραίτητα και δημιουργικότητα). Σίγουρα, η αποδοχή της όποιας εργασίας σηματοδοτεί και το βασικότερο βήμα προς την κατεύθυνση αποδοχής ή επιβολής του σύγχρονου κατεστημένου (ό,τι, τέλος πάντων, μπορεί να χαρακτηριστεί ως «κατεστημένο»). Στα μεσοδιαστήματα, ωστόσο, των παραπάνω λέξεων υπάρχει αρκετός χώρος για μία σειρά νεωτερικών όρων, ευρέως χρησιμοποιούμενων από νεοελληνίζοντα στόματα. Προϋπηρεσία, μοριοδότηση, επιδόματα, πριμοδότηση, “κομματόσκυλα”, “βόλεμα”… Κι ο Έλληνας αναμένει, σπρώχνεται στο κενό, διαμελίζεται, πεινάει!
Εργασία σημαίνει πρωταρχικό θεμέλιο για την ποιότητα ζωής. Σημαίνει, ανάγκη για ελεύθερο χρόνο και επαφή με μία ζωή που ακόμη δεν γνωρίσαμε. Απαιτείται θράσος κι επιμονή. Απαιτούνται περισσότερα «γνωρίζω», «θέλω» και «μπορώ» απ’ ό,τι «θα δούμε», «κάτι γίνεται» και «ίσως». Να φωνάξουμε ότι τολμούμε και να πάψουμε τις χωρίς ανταπόκριση “χάρες”, με τη σάρκα των οποίων τρέφεται η εκμετάλλευση και ο θάνατος της αλληλεγγύης και της κοινωνικής συνύπαρξης.
3 Νοεμβρίου 2009 στις 10:44 πμ
gritz
Απόλυτα σωστό ότι τις τελευταίες δεκαετίες βασικός ρυθμιστής της εργασίας παραμένει το κράτος.
Η άλλη πλευρά του νομίσματος είναι ότι στο ίδιο χρονικό διάστημα ο ιδιωτικός τομέας, ως παραγωγική οικονομία, συρρικνώνεται. Η εθνική επιχειρηματική αστική τάξη, που λειτουργεί το Κεφάλαιο σε δραστηριότητες παραγωγής, βαθμιαία εξαφανίζεται, ή μετατρέπεται σε σπεκουλαδόρους ακινήτων, εκμεταλλευτές του «ελεύθερου χρόνου» και tour operators.
«Πούλα – πούλα», είναι το προσφιλές σύνθημα των κατόχων μεγάλων μετοχικών πακέτων σε παραγωγικές επιχειρήσεις. Έχουμε ήδη ένα σωρό Έλληνες «βιομηχάνους» χωρίς μερίδια βιομηχανικού κεφαλαίου και άλλους τόσους «εφοπλιστές» χωρίς καράβια.
Θα σώσουν άραγε την παρτίδα οι Κινέζοι, Άραβες και Γερμανοί κεφαλαιούχοι, που αγοράζουν ότι πουλιέται από Έλληνες μεριδιούχους; Θα βρούν άραγε τα παιδιά μας δουλειά, τουλάχιστον σε «αλλοεθνείς» εργοδότες – αντί να εμπορεύονται την ψήφο έναντι πινακίου φακής; Μακάρι, εδώ που φθάσαμε, άλλωστε το Κεφάλαιο δεν έχει πατρίδα, όπως έλεγε και κάποιος που κάτι ήξερε.
3 Νοεμβρίου 2009 στις 7:53 μμ
dianathenes
Επειδή όταν μιλάμε για ΑΕΙ και ΤΕΙ και καφενεία το μυαλό μας πηγαίνει στην νεολαία των μεγάλων αστικών κέντρων, ας μην ξεχνούμε οτι η κατάσταση των νέων στα χωριά είναι απελπιστική. Πολλοί παραμένοντας στο χωριό είχαν βολευτεί στα stage ελπίζοντας στην μονιμοποίηση.Δεν μπορώ να τους χαρακτηρίσω κακομαθημένους μάλλον απελπισμένους. Η εσωτερική μετανάστευση προς Αθήνα κατά κύριο λόγο στόμωσε λόγω των μεταναστών. Στον τόπο τους οι λίγες έχοντες προύχοντες μοιράζουν τον όποιο πλούτο ενδοοικογενιακώς. Το κράτος παραμένει γι αυτούς τους νέους ο κύριος ρυθμιστής της εργασίας και το ζήτημα είναι ΤΙ μπορεί να κάνει το κράτος ώστε να δημιουργηθούν νέες προοπτικές εργασίας για τους νέους της υπαίθρου, κάποιες επενδύσεις ή κίνητρα των τοπικών επιχειρηματιών ώστε να τους προσλαμβάνουν.
3 Νοεμβρίου 2009 στις 9:23 μμ
Δημήτριος Σωτηρίου
Πουθενά δεν υπάρχουν τόσες καφετέριες όσες στην Έλλάδα.
Ασφαλώς, και έχετε δίκαιο, εκεί παρκάρουν οι νέοι.
Το ερώτημα είναι ποιός τους ταίζει;
11 Νοεμβρίου 2009 στις 9:27 πμ
trol
(Κι εν τω μεταξύ η δυσφορία και η οργή των νέων φουσκώνει.)
oh yes
και να πώ επίσης ότι η τυποφανής (?) αξιοκρατία μας έφαγε, δλδ πώς το κόβουν τώρα το πράμα, να πάμε να κάνουμε όλοι και κανένα ακόμα phd για να μετρήσει να μπούμε στο δημόσιο? και όχι phd του στυλ μ ενδιαφέρει ο τάδε τομέας, είναι καλό πρόγραμμα και θέλω να μπω, κτλ κτλ -αυτά τα ξεπερνάς με την επιστροφή στην ελλάδα-, κανένα εύκολο για να πάρουμε το χαρτί γρήγορα να προλάβουμε να μπούμε τώρα που θα μετράει πιο πολύ σε μόρια ….έλεος, we are doomed