Εκλογές 2004: Επικρατούσε κλίμα αλλαγής, κυριαρχούσε η προσδοκία. Η ευφορία του χρυσού καλοκαιριού, του ευρωπρωταθλήματος και των Ολυμπιακών, σκέπασε κάθε σκεπτικιστή. Εκλογές 2007: Διεξάχθηκαν εν μέσω πρωτοφανούς δυσφορίας και απαξίωσης της πολιτικής· και η κατήφεια συνεχίζεται.

Με τις χθεσινές εκλογές δεν κλείνει τίποτε· η πραγματική πολιτική αναμέτρηση μόλις τώρα αρχίζει. Τα ποσοστά αναδιατάχθηκαν ισορροπώντας επισφαλώς σε ένα αποτέλεσμα ανοιχτό, που θέτει υπό δοκιμασία τους πολιτικούς σχηματισμούς ― όσους μπορούν να λάβουν το μήνυμα της δοκιμασίας.

Θέτει σε δοκιμασία τον Κ. Καραμανλή: ο ισχυρός πρωθυπουργός του 2004 επανεκλέγεται το 2007 οριακά, δηλαδή πολιτικά εξασθενημένος και με ραγισμένη την εμπιστοσύνη προς το πρόσωπό του. Την αντιπολίτευση, ο πρωθυπουργός με το ημιτελές πρόγραμμα 2004, θα τη συναντήσει πλέον στα πεζοδρόμια και στους νέους κοινωνικούς χώρους, φυσικούς και δικτυακούς. Και θα είναι σκληρή και διαρκής. Η ηγεμονία του 2004 εξανεμίστηκε.

Το ΠΑΣΟΚ αποδοκιμάστηκε βίαια, για τα φθαρμένα πρόσωπα, τη δομική κόπωση, τις βαρωνείες, τις ανύπαρκτες ιδέες του. Η δοκιμασία του είναι μία, η πιο σκληρή: να δει τον εαυτό του.

Η Αριστερά φαίνεται κερδισμένη. Είναι; Το ΚΚΕ, χωρίς πρόγραμμα, ζήτησε και κέρδισε ψήφο διαμαρτυρίας. Κατά τη γνώμη μου, θα συνεχίσει να αυτοδοξολογείται, χωρίς ούτε να θέλει ούτε να μπορεί να υποβληθεί σε καμία δοκιμασία, σε καμιά ανανέωση. Θα μείνει στη σιγουριά του αναχρονισμού του.

Ο ΣΥΡΙΖΑ κέρδισε έναν ηγέτη, ήρεμο και δυναμικό. Κέρδισε ψήφους από τη νεολαία, παίρνοντας το ρίσκο να προσεγγίσει τα αναδυόμενα νέα υποκείμενα. Αντιμετωπίζει μια ιστορική πρόκληση: να μεταβεί από τη διαμαρτυρία στην ηγεμονία. Πώς; Απευθύνοντας σε ευρύτερες μάζες τις προχωρημένες του θέσεις για το περιβάλλον, τις νέες εργασιακές συνθήκες, την κοινωνία της πληροφορίας. Και βέβαια αναδεικνύοντας νέα πρόσωπα και νέες ιδέες, χωρίς τα παλιά του γνωρίσματα: εσωστρέφεια, παραγοντισμό, μικρομεγαλισμό, άτολμη ορθοφροσύνη.

Να και ο θολοδεξιός λαϊκισμός. Ο Γ. Καρατζαφέρης, χωρίς να λέει απολύτως τίποτε, απέσπασε ψήφους αγανακτισμένων και αυτοδημιούργητων, και κατέλαβε μέρος του πολιτικού κενού. Ο ακροδεξιός λαϊκισμός ανθεί την τελευταία δεκαετία στους μεταπολιτικούς λειμώνες της Ευρώπης· τώρα φύτρωσε κι εδώ, σε εγχώρια φαιδρή βερσιόν.

Τι μένει; Το πλήθος της αποχής. Τα λευκά. Και η δυσφορία: διαρκής, δομική, ενδημούσα, εν τω βάθει πολιτική.

Η ηγεμονεύουσα τάξη θα εξακολουθεί να αγωνιά για την επιβίωση του κλαν, επιδιδόμενη σε χειραγώγηση του πλήθους με επικοινωνιακά τρυκ, αποστρέφοντας το πρόσωπό της από τη δυσάρεστη πραγματικότητα. Κάθε τμήμα της κοινωνίας, με τις δικές του προσδοκίες και διακριτές ανάγκες, θα πιέζει για έκφραση ή και ηγεμονία στο πολιτικό πεδίο. Οι απροσδιόριστοι των μπλογκ, των SMS, των συγκεντρώσεων με τα μαύρα, παραμένουν σπόροι προς βλάστηση ― μια εκδήλωση της δυσφορίας με στυλ. Οι σπόροι των δυσφορούντων όμως είναι πια πολλοί, είναι ποικίλοι, είναι διάσπαρτοι, είναι παντού.

Εικον.: Domenico Feti, Malinconia, ca. 1622